Jak budowano Stanisławów: wielokulturowe miasto, w którym łagodny prowincjonalizm napotykał modernistyczne idee?

Zapraszamy na południowy wschód II Rzeczypospolitej. Książka Żanny Komar „Stanisławów 20/XX. Miasto i architektura” to piękna architektoniczna opowieść o Polsce odradzającej się ze zgliszczy I wojny światowej. Autorka, dociekliwa badaczka architektury, prezentuje obraz Stanisławowa jako wyspy optymizmu i twórczych żywiołów.

Spotkanie Stanisławów 20/XX. Miasto i architektura

4 kwietnia, 17:00

Muzeum Architektury, Bernardyńska 5, Wrocław

„Fenomen wielonarodowego Stanisławowa pozwala na zestawienie obok siebie oficjalnej optymistycznej, lecz mononarodowej narracji o rozbudowie Polski z pamięcią koegzystencji trzech największych grup narodowościowych: Polaków, Żydów i Ukraińców. Poprzez pryzmat architektury czas modernizacji i postępu możemy zobaczyć również jako okres dramatycznych zmian, pełen napięć i konfliktów.” – pisze Komar.

„Podczas lektury książki czytelnik może prześledzić proces tworzenie miasta w przyspieszonym tempie, jakby oglądało się budowę mrowiska na filmie poklatkowym. Nie przeszkadza w tym fakt, że wiemy, jak to się wszystko skończyło. Wręcz przeciwnie: tym bardziej rodzi się w nas apetyt na poznawanie ówczesnych porządków i sposobów myślenia, bo dziś nam ich brakuje. Czasy znowu robią się wielokulturowe i warto by zaczerpnąć z doświadczeń przeszłości w tym zakresie.” – pisze o książce Marcin Skrzypek.

O architekturze Stanisławowa, jak i całej historii dwudziestolecia międzywojennego na tym wieloetnicznym i wielokulturowym terenie, opowiada się kilkoma odmiennymi językami. Jest Stanisławów, polskie miasto, centrum wojewódzkie na południowo-wschodnim krańcu odrodzonej Rzeczypospolitej. Jest ukraiński Stanisławiw, była stolica Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Jak również jest Stanisławów, miasto czterdziestu synagog, siedziba chasydów i ortodoksów, ośrodek haskali i syjonizmu.
Każda z tych rzeczywistości, która dzisiaj kształtuje fundamentalnie różne perspektywy historiograficzne, już wtedy kierowała się własną, oddzielną od innych logiką, miała swoje języki, zakres pojęciowy, skojarzenia, ukryte sensy, jawnych i potajemnych bohaterów.

Żanna Komar – historyczka sztuki i architektury, kuratorka wystaw. Absolwentka historii sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Bada architekturę Galicji z XIX i XX wieków, wydobywa z zapomnienia architektów Lwowa i przedwojennego Stanisławowa. Jest autorką artykułów i książek, w tym Trzecie miasto Galicji. Stanisławów i jego architektura w okresie autonomii galicyjskiej (2008) oraz Secesja we Lwowie (2014). Pracuje w Instytucie Dziedzictwa Europejskiego Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie.

Książka z podpisem autorki do kupienia na miejscu lub zamówienia na stronie:
https://www.kew.org.pl/produkt/stanislawow/