Koncert kameralny 13.01.2026 g. 19.00

Sala Kameralna / Abonament K1

Wykonawcy:
Bartłomiej Nizioł - skrzypce
Michał Francuz - fortepian

Program:
Ignacy Jan Paderewski - Sonata a-moll op. 13 na skrzypce i fortepian [21']
Krzysztof Penderecki - Sonata na skrzypce i fortepian [9']
Eugène Ysaÿe - Sonata na skrzypce solo a-moll À Jacques Thibaud op. 27 nr 2 [9']
César Franck - Sonata A-dur na skrzypce i fortepian [26']

W trakcie wizyty w Paryżu latem 1885 roku, Ignacy Jan Paderewski nawiązał znajomość z wybitnym hiszpańskim wirtuozem skrzypiec, Pablem Sarasatem. Jak pisał przyjacielowi: „Sarasatemu dedykowałem swoją Sonatę, ponieważ mu się podobała i grywać ją obiecał. Tymczasem poprawiłem ją, szczególniej w pierwszej części, i oddałem Bockowi do druku”. Sonata a-moll op. 13 na skrzypce i fortepian, opublikowana na początku 1886 roku w Berlinie, spotykała się z różnymi opiniami krytyki. Po wiedeńskim prawykonaniu w 1887 roku miejscowi sprawozdawcy dostrzegli w niej rysy… skandynawskie, wskazując na bliskie pokrewieństwo ze stylem Edvarda Griega. Nie ulega jednak wątpliwości, że trzyczęściowy utwór jest świadectwem kompozytorskiej dojrzałości dwudziestopięcioletniego Paderewskiego, który odważnie przełamuje klasyczne schematy formalne. Oryginalna inwencja melodyczna i śmiałe pomysły harmoniczne zapewniły Sonacie wysoką pozycję nie tylko w polskiej w literaturze skrzypcowej.
Gdy w roku 1953 Krzysztof Penderecki napisał swoją Sonatę na skrzypce i fortepian, był twórcą zaledwie dwudziestoletnim. Utwór, który poprzez swoją trzyczęściowość jednoznacznie nawiązuje do klasycznych tradycji gatunku, z powodu niewielkich rozmiarów został uznany przez część krytyki za drobną wprawkę. Tymczasem dzieło dowodzi znakomitego opanowania tajników kompozytorskiego rzemiosła, a także ówczesnego zauroczenia Pendereckiego stylem Dmitrija Szostakowicza.
Druga spośród wirtuozowskich Sześciu sonat na skrzypce solo op. 27, skomponowanych przez wybitnego belgijskiego skrzypka Eugène’a Ysaӱe’a, zadedykowana została skrzypkowi francuskiemu Jacques’owi Thibaudowi. Cały, pochodzący z 1923 roku zbiór sonat, jest retrospektywnym hołdem złożonym przez Ysaӱe’a muzyce barokowej. W II Sonacie a-moll sygnalizuje to pojawiający się na początku cytat z III Partity E-dur Johanna Sebastiana Bacha. Lejtmotywem tej czteroczęściowej Sonaty jest jednak melodia Dies irae, pochodząca z katolickiej mszy żałobnej.
Eugène’owi Ysaӱe’owi zadedykowana została z kolei Sonata A-dur na skrzypce i fortepian Césara Francka. Utwór stał się podarunkiem dla znakomitego skrzypka z okazji ślubu z Louise Bourdau (28 września 1886 roku). Podobno, po krótkiej próbie, dzieło zostało od razu zaprezentowane gościom uroczystości weselnych. Oficjalna premiera nastąpiła niedługo potem (już 16 grudnia w Brukseli). Czteroczęściowa Sonata nawiązuje do oryginalnej koncepcji Ferenca Liszta, polegającej na powiązaniu wszystkich części dzieła wspólnym materiałem motywicznym, który podlega transformacjom.
Grzegorz Zieziula

***

Bezpieczne zakupy w Bilety24. W przypadku odwołania wydarzenia, gwarantujemy automatyczny zwrot środków potwierdzony komunikatem wysyłanym na adres e-mail, podany podczas zakupu.