Pro memoria

Jerzy Duda-Gracz

Prof. Jerzy Duda-Gracz zmarł na serce 5 listopada 2004 roku podczas pleneru malarskiego w Łagowie. Miał 63 lata, a chorował od dłuższego czasu.

Jerzy Duda-Gracz urodził się 20 marca 1941 roku w Częstochowie. W 1968 roku uzyskał dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki w Katowicach, a w roku 1969 został przyjęty do ZPAP. Jego pierwsza indywidualna wystawa odbyła się w roku 1970. Od tego czasu wielokrotnie prezentował swe prace w Polsce i za granicą. W ojczyźnie cieszył sie ogromną popularnością, budząc irytację dużej części krytyków i zazdrość rywali. Drwiący z prymitywnego szowinizmu, wulgarnej plebejskiej tandety, 'autorytetów" politycznych, politycznych i religijnych mimo tak ostrego programu publicystyczno-moralizatorskiego przyciągał na swe wystawy tłumy widzów. Jego zjadliwa satyra przyjmowała formę scen rodzajowych, będących przewrotną kontynuacją polskiego realizmu, impresjonizmu i symbolizmu. Z końcem lat osiemdziesiątych w kręgu jego tematów coraz częściej pojawiał się samodzielny pejzaż oraz motywy religijne - uwolnione już od karykaturalnych deformacji, przepełnione nostalgią i ciepłymi uczuciami pojawiających sie na płótnach postaci. Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie, Gdańsku i Poznaniu oraz Muzeum Sztuki w Łodzi. Do najbardziej znanych prac zalicza sie m.in.: 'Pamięci ojca" (1970), 'List na zachód" (1973), 'Jeźdźcy Apokalipsy, czyli Fucha" (1977), 'Kalendarz polski" (1981), 'Wigilia" (1981). Stworzył wiele autoportretów oraz portretów - m.in. Jerzego Waldorffa i Kazimierza Rudzkiego. Mówił, ze 'maluje świat, który odchodzi, umiera, gdzie więcej jest snu, zdarzeń z dzieciństwa, świat w pejzażu przedindustrialnym. Na moich obrazach nie ma drutów telefonicznych, kabli, anten satelitarnych, samochodów, samolotów - tego wszystkiego, co zaprowadzi człowieka z powrotem na drzewo, jeżeli nadal będzie się tak intensywnie rozwijał pod tym względem". 'Maluję to, co mi w duszy gra; im bardziej człowiek pierniczeje, tym lepiej wie, że odchodzi, a z nim cały ten świat. Z upływem czasu rodzi się czułość i tęsknota za tym, co bezpowrotne". Jerzy Duda-Gracz był odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia artystyczne.

W Muzeum Miejskim Wrocławia będzie my mieli szansę zobaczyć ponad 90 obrazów olejnych i rysunków Mistrza. Dzieła te pochodzą ze zbiorów wrocławskiego kolekcjonera, który zastrzegł sobie anonimowość. Kolekcja obejmuje wszystkie etapy twórczości artysty. Jest hołdem dla zmarłego niedawno Artysty.