SZTUKA W MIEŚCIE

ZEWNĘTRZNA GALERIA AMS 1998-2002

Wystawa w Galerii Awangarda zatytułowana Sztuka w mieście. Zewnętrzna Galeria AMS 1998-2002, jest dokumentacją realizowanych przez ostatnie cztery lata działań, polegających na umieszczaniu w przestrzeni publicznej projektów artystycznych na należących do firmy AMS komercyjnych billboardach. Wystawa nie jest tylko nostalgicznym wspomnieniem czy rekonstrukcją, lecz raczej próbą ukazania specyfiki tej jedynej w swoim rodzaju akcji artystycznej, której zadaniem było ożywienie polskiej przestrzeni miejskiej i wyobraźni przechodniów. Wystawa jednocześnie pokazuje czym była Zewnętrzna Galeria AMS i ujawnia charakter polskich miast, możliwości i sposoby funkcjonowania w nich nowych elementów, oraz rodzaje reakcji, jakie wywoływały kolejne prace.

Ekspozycję podzielono na trzy części. Na pierwszą złożyły się nieprofesjonalne zdjęcia wykonane przez kontrolerów (osoby zajmujące się monitoringiem komercyjnych kampanii reklamowych, którego wyniki przekazywane są po zakończeniu kampanii klientowi) dokumentujące kolejne edycje Galerii. W trakcie trwania każdej z 19 edycji wykonano 400 takich kontrolnych fotografii (na terenie Polski rozmieszczonych było każdorazowo 400 artystycznych billbordów), na których oprócz poszczególnych plakatów udało się utrwalić (jakby mimochodem, a tym samym w sposób wyzbyty uprzedzeń) polskie miasta z ich różnorodnością a jednocześnie wzajemnym podobieństwem, rozmaitymi znakami wypełniającymi ich przestrzenie, z tym co w nich przemija i tym co dopiero powstaje.

Drugi aspekt wystawy to dokumentacja odzewu, jaki wywołało pojawienie się w publicznej przestrzeni, przeznaczonej do celów komercyjnych, działań o charakterze artystycznym. Na ten element wystawy złożyły się rozmaite pisemne reakcje, zarówno o charakterze publicznym: notki prasowe i pisma urzędowe, jak i prywatnym (anonimy) i półprywatnym (zapisy internetowych forów dyskusyjnych). Stanowią one istotny element wystawy, najlepiej bowiem opisują specyfikę samego projektu Zewnętrznej Galerii, której kolejne edycje miały stanowić impuls do szerszej dyskusji. Wszystkie plakaty pokazywane w ramach projektu nie tylko opowiadały w sposób bezpośredni o otaczającym nas świecie, ale także prowokując do reakcji, ujawniały kim jesteśmy, co jest dla nas ważne, jakimi kryteriami posługujemy się oceniając, co stanowi rdzeń naszej tożsamości, a co jej marginalny lub w ogóle pomijany aspekt.

Na ostatnią część wystawy złożą się trzy projekcje wideo ukazujące działania Galerii w przestrzeni miejskiej. Pierwsza obrazuje główne edycje projektu. Przez cztery lata działalności zrealizowano 19 pokazów na 400 billboardach (w akcji brali udział następujący artyści: Paweł Susid, Jadwiga Sawicka, Anna Jaros, Rafał Góralski, Katarzyna Kozyra, Artur Widurski, Paweł Jarodzki, Monika Zielińska, CUKT, Joanna Rajkowska, Aleksander Janicki, Rafał Bujnowski, Stanisław Dróżdż, Marek Sobczyk, Mariola Przyjemska, Paulina Ołowska Elżbieta Jabłońska, Roland Schefferski i Marcin Maciejowski). Każdej edycji towarzyszyły także bezpłatne kartki pocztowe, a projekty można było oglądać na stronie internetowej. Druga projekcja jest dokumentacją dokonań galerii jednobillboardowych (na pojedynczych billboardach, w kilku miastach Polski, nadal co miesiąc powstają nowe, ręcznie wykonywane dzieła, zazwyczaj komentujące życie konkretnego miejsca. Tego rodzaju galerie działają w Warszawie (Galeria Twożywo), Poznaniu (Galeria Otwarta I), Sopocie (Galeria Otwarta II), Słubicach (Galeria Bez Nazwy), Toruniu (Galeria Rósz) i w Suwałkach (Galeria Stowarzyszenia Kulturalnego Teatr Efemeryczny)), ulicznych festiwali malowania (do najciekawszych pokazów tego typu należały: 52 Metry Sztuki. Tutaj Jestem, Poznań, wrzesień/październik 1999; Festiwal Malarstwa Wielkoformatowego im. Klonka Brząkalskiego, Toruń, czerwiec/lipiec 2000; Stopklatka, Kazimierz Dolny, sierpień 2000; Uliczne malowanie podczas IX Festiwalu Inner Spaces, Poznań, wrzesień, 2001; Sztuka po drodze, Kraków, maj 2002; New Out, Kraków, czerwiec, 2002), dyplomy studentów (Oferta dla Europy Przemysław Kozanowski i Marcin Władyka, wrzesień, 1999; dyplom Joanny Górskiej, Toruń, czerwiec, 2000; Poćwicz sobie, Marcelina Wojciechowska, Poznań, czerwiec 2000; dyplom Blanki Boruc, Poznań, czerwiec, 2001) i inne działania artystyczne wspierane przez Galerię (organizacja lub patronat nad wystawami w tradycyjnych przestrzeniach promujących sztukę). Trzecia projekcja jest filmową dokumentacją akcji Sztuka po drodze zrealizowanej w 2002 roku w Krakowie.

Celem wystawy jest nie tylko stworzenie atrakcyjnego wizualnie pokazu i cennego historycznie dokumentu, ale danie pretekstu do dyskusji zarówno nad kondycją sztuki, jak i przestrzeni publicznej w Polsce. O roli jaką Zewnętrzna Galeria AMS odegrała w polskim życiu artystycznym i publicznym, świadczą liczne nagrody przyznane projektowi: nagroda w kategorii reklama społeczna w konkursie MEDIA TREND 2002; nagroda specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w konkursie ZŁOTE ORŁY 2001; tytuł MECENAS KULTURY 2000, w kategorii PROMOTOR – nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; nagroda w kategorii SPONSORING-MECENAT w konkursie działań public relation MEDIUM 2000. Kuratorami projektu byli: Marek Krajewski, Lechosław Olszewski. Działania Galerii koordynowała: Dorota Grobelna.