PRZESZŁOŚĆ I TERAŹNIEJSZOŚĆ

Wystawa jest próbą wzbogacenia obrazu powojennej sztuki Poznania o obszar dotychczas w opracowaniach i ekspozycjach pomijany. Prezentuje bardzo różnorodny materiał ceramiczny: terakotę, szamot, kamionkę, majolikę, porcelanę etc. w realizacjach przede wszystkim unikatowych, uzupełnionych przykładami wzornictwa przemysłowego. Wystawa chce także zwrócić uwagę na dość powszechne niegdyś, głównie w latach 60. i 70. XX w., ceramiczne realizacje ścienne, architektoniczne i plenerowe (pokazane na planszach z fotografiami). Specyfiką poznańskiej, powojennej ceramiki jest fakt, iż powstawała ona w pracowniach artystów o różnorodnych specjalnościach artystycznych – malarzy, architektów, rzeźbiarzy etc. Na tutejszej wyższej uczelni, w dziedzinie ceramiki kształcono tylko w krótkim okrasie powojennym, od 1945 do 1950, potem w wyniku reformy szkolnictwa wyższego kształcenie w tej dziedzinie sztuki powierzono uczelniom we Wrocławiu i Gdańsku. Pewną autonomię w poznańskiej PWSSP ceramika uzyskała w 1986 roku, kiedy to Pracowni Ceramiki działającej w ramach Wydziału Rzeźby przyznano prawo dyplomowe. Pracownia, prowadzona przez prof. Ewę Twarowską-Siodę w latach ostatnich rozwinęła się a jej program zakłada wykształcenie u studentów umiejętności wykorzystywania właściwości tworzywa ceramicznego. Prezentowane na wystawie obiekty pochodzą z pracowni bardzo wielu artystów. Dla niektórych z nich twórczość ceramiczna była jedynie okresem paroletniej fascynacji, krótkim epizodem, dla innych stała się główną dziedziną uprawianej twórczości. Prezentację rozpoczynamy od pokazu pierwszych powojennych twórców, absolwentów Ceramiki PWSSP w Poznaniu z 1950 roku. W latach tych zajęcia prowadził, związany z uczelnią poznańską jeszcze w okresie międzywojennym, profesor Rudolf Krzywiec. Kontynuowano tradycje przedwojenne i nawiązywano do sztuki ludowej. Druga połowa lat 50. XX wieku i dekada lat 60. to okres licznych poszukiwań awangardowych w dziedzinie ceramiki, widocznych zarówno w abstrakcyjnych malaturach, jak i nieco później także w samych formach. Obserwujemy stopniowe odchodzenie od naczyń na rzecz ceramiki operującej kształtem przestrzennym, pozbawionej charakteru użytkowego czy dekoracyjnego. Nawet w budowaniu naczyń toczenie na kole ustąpiło miejsca formowaniu ręcznemu. W latach 70. XX wieku uwidoczniły się silne związki ceramiki z rzeźbą, trwające do chwili obecnej. Ceramikę ostatnich dwóch dekad cechuje stopniowe odchodzenie od tradycyjnego pojmowania tworzywa ceramicznego, jako przeznaczonego do dalszej obróbki poprzez malowanie czy szkliwienie. Powstają przedmioty – znaki, w których funkcja użytkowa czy dekoracyjna zastąpiona zostaje formą niosącą treści, a możliwości technologii prowokują do szukania nowych rozwiązań. Poza dominującym obecnie nurtem, tworzą kontynuatorzy tradycyjnego podejścia do tej dziedziny twórczości. Ceramika to dla nich czerep i szkliwo. Operując tymi dwiema wartościami, szukają nowych rozwiązań. Prezentowane przykłady produkcji przemysłowej obrazują udział poznańskich twórców w dziedzinie projektowania polskiego wzornictwa przemysłowego. Zwracają uwagę wprowadzone w ostatnich latach do bieżącej produkcji w chodzieskiej fabryce wzory Marzeny Wolińskiej. Szeroko zaprezentowano na wystawie twórczość Janusza Bersza. To bodaj jedyny z poznańskich artystów, który ceramikę tworzył przez kilka dekad. Jego dorobek jest bardzo znaczący w dziejach powojennej plastyki Poznania. kurator: Magdalena Weber–Faulhaber aranżacja plastyczna: Kludyna Jasiewicz