„Śpiąca królewna” – żywa encyklopedia baletu klasycznego - w transmisji z Teatru Bolszoj do kin

Bogactwo scenografii, kostiumów, ponad stuosobowy zespół tancerzy i mnóstwo popisów baletowych na najwyższym poziomie. „Śpiąca królewna” to widowisko godne carskiego dworu, dla którego została stworzona. Teraz, 22 stycznia, pojawi się na żywo w polskich kinach w doborowej obsadzie solistów.

Choć tematem Śpiącej królewny zajęli się również słynni bracia Grimm, treść baletu Piotra Czajkowskiego, Mariusa Petipy i Iwana Wsiewołożskiego zaczerpnięta została ze znanej bajki Charles’a Perraulta (pochodzącej ze zbioru „Bajki Babci Gąski”, 1697). Wykorzystano jednak tylko część pierwszą bajki – od chrzcin do wesela królewny, pomijając dalsze jej losy, krótką zaś wzmiankę o przyczynie długoletniego snu twórcy baletu rozbudowali do całego aktu, posiadającego zresztą najsilniejsze napięcie dramatyczne. Postać Wróżki Bzu pochodzi z innej bajki Perraulta i spełnia w balecie funkcję spiritus movens całej akcji. Autorzy libretta wzorowali się przy tym na pierwszej wersji baletowej „Śpiącej królewny”, którą wystawiono w 1829 roku w Paryżu (libretto: E. Scribe, muzyka: F. Hérold, choreografia: J. Aumer). W przeciwieństwie jednak do autorów tamtego widowiska, które miało charakter farsy, Wsiewołożski i Petipa stworzyli uroczą baśń poetycką o szeroko rozbudowanej fantastyce.

Muzyka, napisana ściśle według wskazówek i planu choreograficznego Petipy, ilustruje dokładnie przebieg akcji. Wykorzystując doświadczenie nabyte przy pracy nad „Jeziorem łabędzim”, Czajkowski napisał „Śpiącą królewnę” z doskonałą znajomością praw teatru baletowego i zgodnie z ówczesną jego konwencją. Balet „Śpiąca królewna” zajmuje trwałe miejsce w światowym repertuarze klasycznym. Jego powodzenie ugruntowały przede wszystkim walory choreograficzne, dające wiele okazji do popisów solowych w zręcznie skonstruowanych wariacjach i pas de deux, toteż oryginalna wersja Petipy respektowana jest dziś na ogół w całości. Na Zachodzie spopularyzował ją Nikołaj Siergiejew, przygotowując „Śpiącą królewnę” dla dwóch znanych zespołów: Baletów Rosyjskich Diagilewa (Londyn, 1921) i Vic-Wells Ballet (Londyn, 1939). Do tradycji weszło obsadzanie roli złej wróżki Carabosse przez mężczyznę, zgodnie z zasadą, że okrutnych i złych postaci w balecie klasycznym nie może odtwarzać balerina.

W 1963 roku moskiewski Teatr Bolszoj zaprezentował „Śpiącą królewnę” w wersji Jurija Grigorowicza (jednego z czołowych choreografów Bolszoj i baletmistrza zespołu, twórcy m.in. granego obecnie „Spartakusa” i „Złotego Wieku”), która to wersja także oparta jest na choreografii Petipy. Grigorowicz w 2011 zrewidował swój spektakl: zmienił scenografię i kostiumy, a akcję przeniósł na XIX-wieczny dwór imperialnej Rosji. Spektakl ten został zarejestrowany z udziałem publiczności już dwa dni po premierze i pokazany w kilkuset kinach na całym świecie. Teraz powraca w bezpośredniej transmisji HD LIVE i w nowej obsadzie wykonawców.