Wystawa Druga jesień prezentuje cyrkulację idei, postaw artystycznych i etycznych związanych ze środowiskiem na przykładzie dwóch okresów. Pierwszy z nich to lata 60. i 70. XX wieku, które ukształtowały pojęcia „etyki środowiskowej” oraz „głębokiej ekologii”, przyniosły wzrost świadomości środowiskowej i jednocześnie rozkwit praktyk awangardowych w sztuce. Drugi to początek XXI wieku, z diagnozą potrzeby radykalnego przemyślenia antropocentrycznego podejścia do ekologii.

Druga jesień jest kolejną wystawą, dla której punkt wyjścia stanowią prace z Kolekcji Grażyny Kulczyk – tym razem jest to twórczość Karela Malicha, który z krajobrazu uczynił punkt wyjścia dla całości swoich poszukiwań artystycznych. Czech, obchodzący w tym roku dziewięćdziesiąte pierwsze urodziny, często odwołuje się do przedstawień i wspomnień najbliższego otoczenia z czasów dzieciństwa. Na pewnych etapach swojej twórczości ten sentymentalny pejzaż skrajnie redukował i upraszczał, by w innym czasie (jak np. w okresie „normalizacji”, silnie naznaczonym rozczarowaniem rzeczywistością), powrócić do jego odtwarzania lub projektować otoczenie na nowo. Na wystawie zostaną także po raz pierwszy zaprezentowane prace na papierze węgierskiego artysty Imre Baka ze zbiorów Grażyny Kulczyk. Jej kolekcja od niedawna regularnie wzbogaca się o kolejne dzieła artystów z Europy Środkowej i Wschodniej z lat 60. i 70., w szczególności prace – jak w przypadku Baka – z kręgu sztuki konceptualnej.

Na wystawie będzie można zobaczyć prace twórców podejmujących kwestie środowiska w sposób właściwy dla każdego z tych okresów. Znajdą się na niej z jednej strony prace artystów aktywnych w latach 60. i 70., pochodzących głównie z krajów Europy Wschodniej (Karel Malich, Rudolf Sikora czy Imre Bak), z drugiej – twórców współczesnych, urodzonych w latach 70. i tworzących w ostatniej dekadzie (Hubert Czerepok, Paul Chaney, Siri Hermansen, Tim Knowles i Oscar Tuazon). Wybór ten uzupełni prezentacja praktyki Romana Signera.

Projekt stanowi przegląd nieoczywistych podejść do krajobrazu – jednego z banalniejszych, jak by się mogło wydawać, tematów w sztuce. Prezentuje m.in. postawy konceptualne względem krajobrazu, traktowanie natury jako studia artysty, podejmowanie zagadnień środowiskowych jako przejawu działań wolnościowych oraz poszukiwania alternatywy wobec, pokutującej w eko-sztuce, silnie antropocentrycznej perspektywy.

W ramach Drugiej jesieni zaprezentowane zostaną również prace Brytyjczyka Paula Chaneya, który bada cienką granicę między „zielonymi” utopiami a dystopicznymi scenariuszami survivalowców oraz Oscara Tuazona, chętnie odwołującego się do porażek tych pierwszych. Zobaczymy najnowsze wideo Huberta Czerepoka Ekosystem, w którym porusza on problem przymusowych wywłaszczeń górali z polan i hal pasterskich na rzecz Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 60. XX wieku. Podobny obraz odromantycznionego świata przedstawi Szwajcarka Siri Hermansen, w swojej praktyce artystycznej badająca modele adaptacji i techniki przetrwania w przechodzących głębokie przemiany, współczesnych społeczeństwach. Jej filmy Chernobyl Mon Amour i Land of Freedom, prezentują możliwe scenariusze rozwoju dla dwóch populacji, w odmienny sposób dotkniętych katastrofą (w pierwszym przypadku ekologiczną, w drugim – ekonomiczną).

Tytuł projektu pochodzi z wydanej na początku lat 80. powieści science fiction Wiktora Żwikiewicza, przedstawiającej globalny kryzys, u podstaw którego leżą anomalie pogodowe. Z kolei Żwikiewicz zaczerpnął go z opowiadania Druga jesień Brunona Schulza.

Agnieszka Pindera, kuratorka i teoretyczka sztuki, absolwentka kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Podyplomowych Studiów Gender oraz Muzealniczych Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Aktualnie prowadzi program rezydencji artystycznych "Muzeum Otwarte - edukacja w działaniu" w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie (wraz z Ewą Chomicką). W 2012 roku kuratorka programu rezydencyjnego w Fundacji IZOLYATSIA (wraz z Wiktorią Iwanową) w Doniecku, Ukraina. W latach 2008–2011 związana z Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" w Toruniu. Wraz z Danielem Muzyczukiem kuratorka wystawy Konrada Smoleńskiego "Everything Was Forever, Until It Was No More" w Pawilonie Polskim podczas 55. Międzynarodowej Wystawy Sztuki - La Biennale di Venezia. Kuratorka wystaw m.in.: "Jak się staje kim, kim się jest" (wspólnie z Mariką Zamojską), BWA, Tarnów, 2013; "Wszyscy jesteśmy Marco Polo", Miejski Ogród Zoologiczny w Gdańsku, 2012; "Sugar in the Air" (wspólnie z Danielem Muzyczukiem) The Exchange Gallery, Penzance, 2012; "Berlegustopol" (wraz z Michałem Wolińskim), Piktogram, Warszawa, 2011; "Berek! Szukam!" (wspólnie z Joanną van der Zanden), CSW, Toruń, 2010; BWA, Tarnów, 2011; "Melancholia sprzeciwu. Prace z kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Antwerpii" (wspólnie z Danielem Muzyczukiem) CSW, Toruń, 2010; "Przeszłość jest obcym krajem" (wspólnie z Aleksandrą Kononiuk), CSW, Toruń, 2010.

Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego a także programu Młoda Polska. Jej wspólny projekt z Danielem Muzyczukiem "Memories of the Blind" otrzymał nagrodę konkursu im. Igora Zabla (2011) organizowanego przez Moderna Galerija w Lublanie.

wernisaż: 12.03, godz. 19:00 artyści: Imre Bak, Paul Chaney, Hubert Czerepok, Siri Hermansen, Tim Knowles, Karel Malich, Roman Signer, Rudolf Sikora, Oscar Tuazon kuratorka: Agnieszka Pindera