BYK - Szczepan Twardoch

#

Spektakl przeznaczony dla osób pełnoletnich. Liczba miejsc ograniczona ze względu na kameralny charakter spektaklu.

REALIZATORZY:
TEKST: Szczepan Twardoch
REŻYSERIA: Robert Talarczyk, Szczepan Twardoch
SCENOGRAFIA: Marcel Sławiński
MUZYKA: Aleksander Nowak
OBSADA: Robert Talarczyk
Prapemiera 19 marca 2022 | WARSZAWA / Teatr Studio
Premiera śląska 26, 27 marca 2022 | KATOWICE / Teatr Korez

GŁÓWNY PRODUCENT:
STUDIO teatrgaleria

KOPRODUCENCI:
Fundacja Teatru Śląskiego „Wyspiański”
Teatr Łaźnia Nowa
Instytut im. Jerzego Grotowskiego

PARTNER:
Teatr Korez

BYK
Roboczku, pōdź sam yno do ōpy, dej licko. Robert, powiedz księdzu wierszyk. Taki zdolny, ale leniwy.
Panie Robercie, mistrzu, zapraszamy! Panie Robercie, czy to pan jest na tych zdjęciach? Czy pan jest
pod wpływem narkotyków? A teraz przed państwem Robert Mamok, skandalista i prowokator! Panie
Robercie, może pan coś powie po śląsku…? Robert, musisz mówić o swoich emocjach. Nie możesz
się bać swoich emocji, Robert. Tato, jesteś tam? Tato! Robert, skurwysynu, jak mogłeś mi to zrobić?
Robert, myślisz, że oni nas widzieli razem? Taki stary, a taki głupi. Tak bardzo się na panu
zawiedliśmy, panie Robercie.

„Byk” na podstawie tekstu Szczepana Twardocha to drugi po „Pokorze” tekst dramatyczny autora
bestsellerowych powieści m.in „Króla”, „Morfiny” i „Dracha”. Bohaterem monodramu jest Robert
Mamok (na scenie Robert Talarczyk), który w dwóch językach, po polsku i po śląsku zmaga się z 
własną tożsamością klasową i etniczną. Wyreżyserowany przez Talarczyka i Twardocha obraz to 
opowieść o mężczyźnie w kryzysie, który mocuje się ze swoją winą i słabościami, waży sukcesy i 
klęski, konfrontuje się z wagą rodzinnej tajemnicy, z brzemieniem surowego, śląskiego wychowania,
z rozpaczą, gniewem i goryczą. Reżyserzy do współpracy zaprosili twórcę prestiżowych scenografii
filmowych („Ida”, „Zimna Wojna”, „Jesteś bogiem”, „W ciemności”), Marcela Sławińskiego oraz 
kompozytora Aleksandra Nowaka, autora muzyki operowej m.in. do „ahat ilī – Siostra bogów”
(libretto: Olga Tokarczuk), „Drach. Dramma per musica”, „Pokora. Dramma giocoso” (libretta:
Szczepan Twardoch).
Prapremiera sztuki „Byk” odbyła się 19 marca 202z Fundacją Teatru Śląskiego
„Wyspiański”, Teatrem Łaźnia Nowa w Krakowie, Instytutem im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
i w partnerstwie z Teatrem Korez. „Byk” został wydany w formie książkowej nakładem Wydawnictwa
Literackiego w kwietniu kwietnia 2022.

Spektakl spotkał się z bardzo dobrym odbiorem widzów i krytyki. W przygotowywanym przez miesięcznik „Teatr” zestawieniu Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2021/22 zbierającym opinie krytyków „Byk” został wymieniony aż trzykrotnie: jako najlepsza nowa polska sztuka (Przemysław Skrzydelski), rola Roberta Talarczyka jako najlepsza rola męska (Tomasz, Domagała, Jacek Sieradzki), a Marcel Sławiński jako twórca w kategorii Najlepsza Scenografia (Kalina Zalewska).

TWÓRCY:
Szczepan Twardoch – pisarz, autor powieści „Morfina”(2012), „Drach” (2014), „Król” (2016),
„Królestwo” (2018) czy „Pokora” (2020), przełożonych na kilkanaście języków. W jego literackim
dorobku znajdują się również „Wielki Grunwald” (2010), „Wieloryby i ćmy” (2015), zbiór opowiadań
„Ballada o pewnej panience” (2017) oraz felietonów „Wielkie Księstwo Groteski”(2021).
Nagrodzony między innymi Paszportem „Polityki”, Brücke Berlin-Preis, Nagrodą Czytelników Nike,
Nagrodą Fundacji im. Kościelskich czy ostatnio literacką nagrodą EBRD za tłumaczenie „Króla” w 
przekładzie Seana Gaspera Bye’a. Na podstawie tej ostatniej powieści powstał serial, który miał
premierę w telewizji Canal+, a którego Twardoch był współscenarzystą i współtwórcą
formatu. Przygotował również adaptację „Pokory” dla Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego
w Katowicach, gdzie powstał spektakl w reżyserii Roberta Talarczyka (2021). Mieszka w 
Pilchowicach na Górnym Śląsku.

Robert Talarczyk - reżyser, aktor, dramaturg. Ślązak. Od września 2013 dyrektor Teatru Śląskiego
w Katowicach. Jest również dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu „Open The Door”
dedykowanego wykluczonym. Realizował spektakle na kilkunastu scenach w kraju (m.in. Teatr im. H.
Modrzejewskiej w Legnicy, Teatr Ludowy w Krakowie, Teatr Rozrywki w Chorzowie, Opera Śląska w 
Bytomiu, Teatr Zagłębia w Sosnowcu czy Teatr Żydowski w Warszawie). Poetyka jego teatru jest
czytelna także poza granicami kraju – kilkakrotnie reżyserował sztuki na scenach Teatro Astra i 
Fondazione Teatro Piemonte Europa w Turynie, współtworzył także nagradzany polsko-czesko-
słowacko-węgierski spektakl „Intercity”, który miał swoją premierę w Pradze. Chętnie współpracuje z 
debiutującymi dramatopisarzami – jako pierwszy realizował na scenie teksty Artura Pałygi („Testament
Teodora Sixta”), Weroniki Murek („Sztuka mięsa”) i Zbigniewa Rokity („Nikaj”). Zrealizował m.in. 
„Miłość Fedry” S. Kane, „Niezidentyfikowane szczątki ludzkie” B. Frasera, „Żyda” A. Pałygi, „Piątą
stronę świata” K. Kutza, „Sztukę mięsa” W. Murek, „Dracha” i „Pokorę” Sz. Twardocha, „Krzyk według
J. Kaczmarskiego” czy „Nikaj” Z. Rokity. We wszystkich przenoszonych na scenę opowieściach,
zarówno tych współczesnych, jak i klasycznych, chce zwrócić uwagę widzów na to, co z pozoru
najprostsze i błahe. Widać to szczególnie w jego spektaklach poświęconych Śląskowi i Ślązakom
(„Cholonek”, „Piąta strona świata”, „Western”, „Wujek.81. Czarna ballada”, „Drach”, „Pokora”,
„Nikaj”) podnoszących tematykę śląskiej mitologii, tożsamości i historii, docenianych za mówienie
o uniwersalnych problemach językiem codzienności i lokalności, zrozumiałym dla każdego
widza. Laureat Nagrody im. Wojciecha Korfantego, przyznawaną przez Związek
Górnośląski wybitnym postaciom i instytucjom zasłużonym dla Górnego Śląska w 2019 i Nagrody im. 
Zygmunta Hübnera „Człowiek Teatru” w 2021.

Marcel Sławiński – pracuje dla teatru, filmu i telewizji. W swoim dorobku ma wiele różnorodnych,
znaczących i prestiżowych obrazów filmowych, które odniosły sukces międzynarodowy. Od wielu lat
pracuje z Katarzyną Sobańską w najbardziej rozpoznawalnym duecie scenograficznym, mając
na koncie wiele wspólnych realizacji filmowych i teatralnych nagradzanych na wielu prestiżowych
festiwalach w Polsce i za granicą. Sukcesem duetu jest Oscar (w kategorii najlepszy film
obcojęzyczny) „IDA” Pawła Pawlikowskiego (Jednocześnie za scenografię otrzymał nagrodę
na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni nagrodą główną za scenografię, Nagrodę Indywidualną
za scenografię na Festiwalu Filmów Fabularnych Gijon). Realizacje filmowe, m. in.: „Młyn
i Krzyż” Lecha Majewskiego (Nagroda Główna za scenografię oraz Polską Nagrodę Filmową – „Orzeł”
za scenografię), „W Ciemności” Agnieszki Holland (Nagroda Główna za scenografię na Festiwalu
Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni), „Jesteś Bogiem” w reż. Leszka Dawida, „Zjednoczone Stany
Miłości” w reż. Tomasza Wasilewskiego (Srebrne Lwy 2016 w Berlinie). Nagroda za scenografię
na festiwalu filmowym Ostenda), „Zimna Wojna” reżyseria Paweł Pawlikowski (film nagrodzony Złotą
Palmą, Cannes 2018). Współpracuje również z licznymi teatrami oraz ma na swoim koncie wiele
realizacji telewizyjnych („Olivier” reż. Magdalena Piekorz, musicalowy spektakl zrealizowany
na deskach Teatru Rozrywki w Chorzowie, „Pod Presją” reż. Maja Kleczewska, „Skutki uboczne”
Zelenki w reż. Leszka Dawida – spektakl otrzymał nagrodę główną Grand Prix w tym również
za scenografię na Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie 2014). Jest członkiem Amerykańskiej Akademii
Filmowej. Wykładowca na Wydziale Scenografii w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
oraz na Wydziale Malarstwa (Pracownia Scenografii) Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.

Aleksander Nowak – komponuje muzykę instrumentalną i wokalno-instrumentalną, sporadycznie
sięgając także po środki elektroniczne. Istotne miejsce w jego twórczości zajmują opera i dramat
pisane we współpracy z współczesnymi pisarzami. Jest autorem takich kompozycji jak „Space Opera” (libretto: Georgi Gospodinov), „Spoon River” (na podstawie poezji Edgara Lee Mastersa, we współpracy z Adamem Dudkiem), „ahat ilī – Siostra bogów” (libretto: Olga Tokarczuk), „Drach. Dramma per musica”, „Syrena. Melodrama aeterna, „Pokora. Dramma giocoso” (libretta: Szczepan Twardoch) oraz „lo firgai” – (libretto własne na podstawie opowiadania „Maska” Stanisława Lema). Otrzymał wyróżnienia t.j. „Koryfeusz Muzyki Polskiej” (w kategorii Osobowość Roku 2021 oraz 
Wydarzenie Roku 2020), Nagroda Fonograficzna „Fryderyk” 2021, Doroczna Nagroda Związku
Kompozytorów Polskich 2021, Nagroda Kulturalna Miasta Krakowa i Onetu „O!lśnienia” 2021,
„Paszport Polityki” 2018 czy „Gwarancja Kultury” 2011. Studiował kompozycję w Akademii Muzycznej
w Katowicach oraz University of Louisville, USA. Obecnie jest profesorem katowickiej Akademii
Muzycznej, gdzie prowadzi zajęcia m.in. z zakresu kompozycji, instrumentacji i współczesnej notacji
muzycznej. Od września 2020 jest kierownikiem Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki. Partytury jego
utworów publikuje Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
STUDIO teatrgaleria to jedna z najważniejszych eksperymentalnych scen w Polsce zarządzana
przez dyrektora naczelnego Romana Osadnika od 2011 roku. W kwietniu 2016 roku kierownictwo
artystyczne teatru objęła reżyserka Natalia Korczakowska, a galerii ‒ krytyczka i historyczka sztuki
Dorota Jarecka. W sezonie 2021/2022 odbyło się pięć premier: „Przemiany” w reżyserii Michała
Borczucha (19 września 2021) i „Nazywam się Tamara Biakow i jestem legendą” (premiera: 25
września 2021), „Śnieg” w reżyserii Bartosza Szydłowskiego (premiera warszawska: 28 października
2021), „Hamer” w reżyserii Justyny Sobczyk (13 listopada 2021) i „Bowie w Warszawie” w reżyserii
Marcina Libera (18 grudnia 2021).