Metafizyka, kontrapunkt, piękno. Od Bacha do Mendelssohna

Program
Johann Sebastian Bach
Preludium i fuga c-moll BWV 546
Schmücke dich o liebe Seele BWV 654
Fantazja G-dur BWV 572
Robert Schumann
Fuga nt. B-A-C-H Op. 60 nr 1
Felix Mendelssohn-Bartholdy
IV Sonata B-dur

Wykonawcy
Krzysztof Lukas – organy

Fenomen artysty odkrywanego po śmierci zdarza się, gdy ten wyprzedza swoją epokę. Tak było właśnie w przypadku Johannesa Sebastiana Bacha. W oczach współczesnych był jedynie wybitnym organistą i pedagogiem. Ambasadorami jego sztuki w byli synowie i uczniowie w środowisku lipskim i berlińskim.
Renesans jego muzyki, odkrycie Bacha-kompozytora nastąpiło dopiero u progu XIX w., kiedy to dokonano przełomowego wykonania jego Pasji wg św. Mateusza. Anegdoty podają, że partytura do tego utworu została odnaleziona przypadkiem… na targu mięsnym (w innej wersji rybnym). Mięso (lub ryby) były zawinięte w papier, który okazał się papierem zapisanym nutami. Tak właśnie Feliks Mendelssohn-Bartholdy odnalazł rękopis Pasji. Szczęśliwie udało się odnaleźć pozostałą część rękopisów w kufrze na strychu, u rzeźnika mającego sklep w byłym domu Bacha.
W 1829 roku Mendelssohn wykonał w Berlinie Pasję wg Św. Mateusza, w setną rocznicę pierwszego wykonania. Od tego czasu dzieła Bacha weszły na stałe do repertuaru. Powstało wiele towarzystw bachowskich wydających dzieła kompozytora, organizujących festiwale poświęcone jego twórczości, prowadzących prace badawcze. Bach nie był aż tak odległy w czasie, ale choćby ze względu na kontrapunktyczność swojej muzyki należał zdecydowanie do muzyki „dawnej”, a współcześni Mendelssohna doceniali nasycenia pierwiastkiem metafizycznym. Dla muzyków stał się więc tym, czym dla literatów i aktorów Szekspir, a dla malarzy średniowiecze i prerafaelicki renesans.
Wydania Wohltemperierte Klavier odcisnęły piętno na muzyce fortepianowej doby romantyzmu – nie tylko na Mendelssohnie, co oczywiste w jego preludiach i fugach, ale choćby i na Chopinie, który fug raczej nie pisał, ale preludia jak najbardziej. Podobnie jak inni mu współcześni – Brahms, Schumann (skomponował trzy preludia i fugi) i niezliczona liczba kompozytorów, która opracowywał różne wariacje (często improwizowane) na temat czterech dźwięków: B-A-C-H.
Na program niedzielnego koncertu złożą się, oprócz kompozycji samego Bacha, utwory organowe inspirowane renesansem muzyki Bacha. Historyczna rola jego twórczości polega bowiem przede wszystkim na syntezie dorobku muzycznego epok minionych i przygotowaniu nowych prądów — zwłaszcza romantyzmu.

***

Bezpieczne zakupy w Bilety24. W przypadku odwołania wydarzenia, gwarantujemy automatyczny zwrot środków potwierdzony komunikatem wysyłanym na adres e-mail, podany podczas zakupu.