Wydarzenie wpisuje się w działania Muzeum Historii Katowic mające na celu uczczenie i upamiętnienie Powstania Styczniowego w 150. rocznicę jego wybuchu a zarazem w roku ustanowionym przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Powstania Styczniowego.

Na wykład wstęp WOLNY

Dnia 22 stycznia 1863 roku wybuchło powstanie skierowane przeciwko rosyjskiemu zaborcy, a jego celem była restytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Impulsem do podjęcia działań zbrojnych był manifest Tymczasowego Rządu Narodowego reprezentującego wszystkie warstwy ówczesnego społeczeństwa oraz ziemie leżące w historycznych granicach dawnej I Rzeczypospolitej. Powstanie było wyrazem sprzeciwu wobec carskiego ucisku i intensywnej polityki rusyfikacji. Pomimo poświęcenia i poniesionych ofiar zryw zakończył się klęską, a w odwecie władze carskie nasiliły represje przeciwko ludności cywilnej oraz całkowicie zlikwidowały resztki odrębności państwowej Królestwa Polskiego.
Honorując patriotyczne oddanie i szlachetne poświęcenie powstańców styczniowych, spłacamy dług wobec wielu pokoleń Polaków, którzy nie wahali się stanąć do walki w obronie wolności. Marian Langiewicz, dyktator i generał wojsk powstańczych, napisał: „Kraj, który ma takich żołnierzy, musi być wolnym i potężnym. Towarzysze broni! Ojczyzna i historia Was nie zapomni”.
Trudna historia i bolesne doświadczenia były źródłem siły i wytrwałości w walce o niepodległość całych pokoleń Polaków. Legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski, a poświęcenia powstańców doprowadziły do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku.
Uchwała Senatu stanowi wyraz najwyższego hołdu poświęceniu i ofierze uczestników tamtych wydarzeń oraz wyraża pielęgnowany do dziś kult odpowiedzialności oraz obowiązku wobec Ojczyzny i Narodu.

(...)
Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 3 sierpnia 2012 r. ustanawiająca rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego

Wykład przedstawi dr hab. Lidia Michalska-Bracha, członkinii Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, profesor UJK, pracownik Instytutu Historii na Wydziale Humanistycznym. Jest wybitnym specjalistą w zakresie problematyki powstania styczniowego. Jej zainteresowania badawcze oscylują wokół problematyki pamięci historycznej, zesłańczych i emigracyjnych losów uczestników powstania styczniowego, lwowskiego środowiska weteranów 1863 r. oraz historiografii powstania styczniowego 1864-1939. Jest autorką wielu cenionych publikacji m. in.: Powstanie styczniowe w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego w okresie zaborów, Kielce 2003; Między pamięcią a historiografią. Lwowskie debaty o powstaniu styczniowym 1864-1939, Kielce 2011; a ponadto licznych artykułów w pracach zbiorowych.