albo/i przypowieść o maku

* Panopticon albo/i Przypowieść o maku*

• Choreografia: Jacek Łumiński
• Muzyka: Paweł Szymański, Zoe Keating
• Występują: Korina Kordova, Sylwia Hefczyńska-Lewandowska, Sebastian Zajkowski, Ali Akabali, Aleksander Kopański, Jacek Szwesta Tomasz Graczyk
• Światła: Mariusz Michalik
• Czas: 75 min.

Panoptikon to model więzienia zaproponowany przez brytyjskiego filozofa utylitarystę i teoretyka – Reformy Prawa Karnego Jeremy'ego Benthama (1748-1832). \ Panoptikon funkcjonował jako maszyna inwigilacji. Budowla zaprojektowana była na planie koła, z centralnie usytuowaną wieżą strażniczą, dzięki czemu strażnicy mieli możliwość obserwowania wszystkich więźniów osadzonych w celach dookoła. Fenomen Panoptikonu polegał na tym, iż więźniowie nie widzieli strażników, w związku z czym nie mieli świadomości kiedy i czy w ogóle są obserwowani. Owa niepewność stała się kluczowym instrumentem dyscyplinującym więźniów.

Francuski filozof Michel Faucault przywołał idee Panoptikonu w swej pracy pt. „Nadzorować i karać. Narodziny więzienia”, (1975) jako symbolu permanentnej inwigilacji, gdzie zwrócił uwagę na ustanowienie relacji psychologicznej władzy między strażnikiem a więźniami. Panoptikon miał być aparatem, który kreował i podtrzymywał relację władzy niezależnie od tego, czy w danym momencie faktycznie istniała. To tworzyło sytuację, w której więźniowie zostali złapani w pułapkę, stając się własnymi dręczycielami. Zdaniem Faucault Bentham zauważył, iż władza powinna być widoczna, dostrzegalna (wieża strażnicza) i nieweryfikowalna (więzień nie wie, czy jest obserwowany). Panoptikon jest konstrukcją, która rozszczepiła relacje widzenie/bycie widzianym.

PRZYPOWIEŚĆ O MAKU

Na ziarnku maku stoi mały dom, Pieski szczekają na księżyc makowy I nigdy jeszcze tym makowym psom, Że jest świat większy, nie przyszło do głowy.

Ziemia to ziarnko - naprawdę nie więcej, A inne ziarnka - planety i gwiazdy. A choć ich będzie chyba sto tysięcy, Domek z ogrodem może stać na każdej.

Wszystko w makówce. Mak rośnie w ogrodzie, Dzieci biegają i mak się kołysze. A wieczorami, o księżyca wschodzie Psy gdzieś szczekają, to głośniej, to ciszej.

Czesław Miłosz

PRASA O SPEKTAKLU:

„Niezwykła energia, z czego tylko część uzewnętrzniona, a większość zamknięta w ciałach tancerzy, daje choreografii Jacka Łumińskiego – spektakl w procesie tworzenia – spójną i logiczną całość (Panopticom albo / i Przypowieść o maku). Tylko ten sposób ujęcia problemu pozwala zobaczyć dzieło jako koherentną całość. Na scenie więzienna przestrzeń, akrobacje tancerzy, walki gangów i orgia, całość połączona z kombinacją kroków prosto z zajęć Jacka Łumińskiego, słowem zachowania rodem z kreskówek, duet mężczyzn i ich mocne, wręcz skrajne zachowania.”.

George Jackson, Danceviewtimes, lipiec 2008

Premiera: 10.10. 2008 r. godz. 18.00

bilety:

20 zł. – normalny, 15 zł. – ulgowy