Alban Berg

Intrygujące dzieło muzycznego ekspresjonizmu XX wieku…

Ta historia wydarzyła się naprawdę. Niejaki Christian Woyzeck, fryzjer z Lipska, został oskarżony o zabójstwo swojej kochanki i skazany na śmierć, chociaż zgodnie z ówczesnym stanem wiedzy śmiało można go było uznać za osobę niepoczytalną (cierpiał z powodu częstych halucynacji oraz patologicznie rozwiniętego poczucia winy). Publiczną egzekucję wykonano 27 marca 1824 roku na placu targowym w Lipsku.

Po kilkunastu latach na notatki prasowe natknął się młody poeta i dramaturg Georg Büchner. Jego ojciec, doktor nauk medycznych, był stałym współpracownikiem jednej z gazet, która drukowała szczegółowe sprawozdania z procesu. Tak w 1836 roku powstał dramat Woyzeck - nieukończony, fragmentaryczny. Trzy lata później Georg Büchner umarł nagle na tyfus. W 1879 roku Karl Emil Franzos, pisarz i literaturoznawca, opracował i wydał scenariusz teatralny na podstawie zachowanych szkiców Büchnera. Zapisaną gotykiem literę "y" uznał za "z". W ten sposób narodził się Wozzeck.

Alban Berg oglądał sztukę Büchnera jeszcze przed wojną, kolejny raz w Wiedniu w 1921 roku. Premiera jego opery odbyła się w berlińskiej Staatsoper 14 grudnia 1925 roku. Jej sukces był olbrzymi i zapoczątkował światową sławę kompozytora.

Schemat formalny opery opiera się na formach symfoniczno-instrumentalnych (sonata, fuga, rondo, passacaglia, rapsodia, suita), co jest w dziejach opery zjawiskiem niespotykanym. Przygotowując libretto Berg, za Büchnerem, zmienił zakończenie sztuki: pogrążony w szaleństwie Wozzeck, po zabiciu Marii, wchodzi do wody i topi się.

Warszawską premierę opery Berga przygotowuje jeden z najwybitniejszych dziś polskich reżyserów teatralnych - Krzysztof Warlikowski. Był asystentem Krystiana Lupy, współpracował także z Ingmarem Bergmanem, Giorgio Strehlerem i Peterem Brookiem. Jest reżyserem bezkompromisowym. Podejmuje drażliwe tematy współczesności - odmienności, alienacji, kryzysu życia duchowego. Bliska jest mu tradycja greckiego teatru.

W 2000 roku Krzysztof Warlikowski zadebiutował w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie kameralną jednoaktówką The music programme Roxanny Panufnik (koprodukcja z Covent Garden Festival w Londynie). Na warszawskiej scenie wyreżyserował także Don Carlosa Verdiego (2000), Ignoranta i szaleńca Pawła Mykietyna (2001), Tattooed tongues Martijna Paddinga (koprodukcja z Stichting Geest Gronden) oraz Ubu rexa Krzysztofa Pendereckiego (2003).

W tym sezonie, w ramach cyklu TERYTORIA, wyreżyseruje także Zagładę domu Usherów Philipa Glassa według opowiadania Allana Edgara Poe (premiera 25 czerwca 2006).

Reżyseria - Krzysztof Warlikowski

Dyrygent - Jacek Kaspszyk

Scenografia - Małgorzata Szczęśniak

Stylizacja fryzur i peruk - Robert Kupisz

Make-up - Gonia Wielocha

Choreografia - Saar Magal

Światła - Felice Ross

Przygotowanie chóru - Bogdan Gola

Wideo - Denis Guéguin