Artystki:

PeggyAhwesh; Helena Amiradżibi-Stawińska; Marjorie Beaucage i RebeccaBelmore; Ann Carney i Barbara Phillips; GardiDeppe, Barbara Kasper, Brigitte Krause, Ingrid Oppermann i Tamara Wyss; Maya Deren; KatherineDunham; Sara Gómez; Grupo Chaski (MaríaBarea, Fernando Barreto, Fernando Espinoza, Stefan Kaspar, AlejandroLegaspi); Krystyna Gryczełowska; Gwendolyn; Ana Victoria Jiménez; Barbara Hammer; Mona Hatoum; Sandra Lahire; Robin Laurie i Margot Nash; NaliniMalani; Barbara McCullough; HelkeMisselwitz; Tracey Moffatt; Zora NealeHurston; Gunvor Nelson i DorothyWiley; Newsreel (Bev Grant i Karen Mitnick Liptak); Han Ok-hee; Paper TigerTelevision (Nicole Cousino, Sarah Lewison, Julie Wyman); LetíciaParente; Alice Anne Parker (Severson); Claudia Schillinger; Gundula Schulze Eldowy; DelphineSeyrig; EsfirShub; MilicaTomić; Agnès Varda; Joyce Wieland

Kuratorki:
Erika Balsom, HilaPeleg

Opiekunka ze strony Muzeum: Magda Lipska

Filmowa twórczość kobiet na wystawie w MSN-ie Trzydzieści filmów o kobietach stworzonych przez kobiety, bogactwo tematyczne i szeroka reprezentacja artystek z kilku kontynentów. Wystawa Bez mistrza, bez pana.Ruchomy obraz i feministycznetworzenie światów otworzy się w piątek 12 maja 2023 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Kiedy latem zeszłego roku kuratorki HilaPeleg i Erika Balsom otworzyły wystawę No Master Territories. FeministWorldmaking and the Moving Image w bodaj najważniejszej berlińskiej galerii prezentującej sztukę współczesną, Haus der Kulturen der Welt. Nie minął rok, a jej warszawską odsłonę zobaczymy w Muzeum nad Wisłą. Opiekunką ekspozycji ze strony MSN-u jest Magda Lipska.

Jak mówi jedna z kuratorek, HilaPeleg: „Bez mistrza, bez pana. Ruchomy obraz i feministycznetworzenie światów to wystawa, która prezentuje filmy o kobietach tworzone przez kobiety. Publiczność zobaczy także fotografie i dokumenty towarzyszące prezentowanym filmom”.
Erika Balsom dodaje: „Wybrane prace mają podkreślić różnorodność i obfitość tej sfery praktyki filmowej. Wystawa nie jest podzielona na odrębne sekcje – widzowie nie mają z góry ustalonej trasy, którą powinni podążać, są swobodnie prowadzeni przez różnorodne tematycznie prace”.

Wystawa Bez mistrza, bez pana.Ruchomy obraz i feministycznetworzenie światów zaprezentuje filmy powstałe głównie w latach 70., 80. i 90. To różnorodne stylistycznie prace, których wspólnym mianownikiem jest przynależność do gatunku non-fiction – filmu niefabularnego, który obejmuje zarówno dokumenty, jak i film eksperymentalny, sztukę wideo, film edukacyjny, a także docu-fiction (film dokumentalny z elementami fikcji). Zazwyczaj do ich tworzenia używano zupełnie innych metod produkcji niż tych stosowanych w przemyśle filmowym, stawiając nacisk na pracę kolektywną czy eksperymentalne formaty. Jaki motyw spaja filmy wybrane na wystawę w MSN-ie? To twórcze poszukiwanie nowego języka wizualnego, który mógłby oddać różne doświadczenia i przekroczyć dotychczasowy sposób przedstawiania kobiet, zazwyczaj podporządkowany męskiemu spojrzeniu i męskiej przyjemności. Jak wskazuje Gundula Schulze, bohaterka prezentowanego na wystawie filmu HelkeMisselwitzAktfotografie, dla którego punktem wyjścia był wydany w 1978 roku poradnik dla fotografów-amatorów dotyczący kobiecych aktów: „Obraz kobiecego piękna tworzony dla publiczności nie jest prawdziwy. Jest to iluzja. A kobieta, która go współtworzy, jest na nim oddana, nie ma z nim nic wspólnego, bo jej codzienność (…) jest tak naprawdę zupełnie inna”.

Symboliczną matronką wystawy jest Trinh T. Minh-ha – pochodząca z Wietnamu reżyserka, pisarka i teoretyczka kina. To ze zbioru jej esejów zapożyczony został angielski tytuł wystawy No Master Territories, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „terytoria bez pana/mistrza”. Fraza ta przywołuje obraz pana i niewolnika, odnosząc tematykę wystawy do kolonialnego wyzysku i niewolnictwa. Wybrzmiewa w nim również sposób widzenia świata, który jest wolny od podziału na osobne konkurujące ze sobą terytoria. Trinh T. Minh-ha odrzuca „mistrza” – wszechwiedzący autorytet – który zdominował powojenny świat kina, by oddać pole twórczości inspirowanej kobiecym aktywizmem, często kolektywnej, powstałej we wzajemnej współpracy.

Wystawa nie dąży tworzenia historii kina kobiet w miejsce historii kina mężczyzn. Siłą napędową prezentowanych na niej praktyk artystycznych jest marzenie o radykalnej przemianie i odrzucenie autorytetu przyjętych norm. Zobaczymy na niej prace twórczyń, które traktują obrazy tworzone za pomocą kamery nie tylko jako sposób wchodzenia w relację ze światem, ale także narzędzie do jego przekształcania.

Wernisaż Bez mistrza, bez pana.Ruchomy obraz i feministycznetworzenie światów odbędzie się w Muzeum nad Wisłą w piątek 12 maja, wystawa potrwa do 16 lipca. Partnerem ekspozycji jest Festiwal Filmowy Millennium DocsAgainstGravity. W stołecznej Kinotece od 12 do 21 maja w ramach 20. edycji festiwaluw sekcji „Bez mistrza, bez pana" będzie można oglądać pokazy towarzyszące wystawie.