Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945

„Powstawali we mnie różni ludzie, czyli ja, tylko w różnych formach. Te formy opisywały mnie, moje myślenie, moje ciało, moje widzenie” – powiedział Jan Dobkowski w rozmowie z córką Marianną Dobkowską. Jego słowa doskonale oddają klimat charakterystycznych czerwono-zielonych płócien, dla których inspiracją była biologiczna siła natury. Aż dwa z nich, namalowane w 1971 roku „Zdegustowany” oraz „Towarzyskie spotkanie” pojawią się na majowej aukcji „Sztuka Współczesna. Klasycy Awangardy po 1945”. Gdy powstawały, Dobkowski był już uznanym artystą nie tylko w Polsce. Rozgłos przyniosła mu ekspozycja w warszawskiej Galerii Współczesnej „Secesja-Secesja?” w 1968 roku, a następnie udział w paryskiej ekspozycji „Polskie malarstwo współczesne. Źródła i poszukiwania”. Sukces przypieczętowało nowojorskie Muzeum Guggenheima kupując pierwszy czerwono-zielony obraz artysty „Podwójna dziewczyna”.

Fascynacja przyrodą i naturą obecna jest również w twórczości Jana Tarasina. Jej wybitnym przykładem jest niewystawiany nigdy dotąd obraz „Przedmioty policzone” z 1977 roku, jedna z największych atrakcji majowej aukcji w DESA Unicum. Płótno przedstawia przedmioty – znaki zawieszone w nierzeczywistej przestrzeni, uporządkowane za pomocą równoległych linii, niczym „rzeczy na półkach”.

Polska jest jednym z najprężniej działających rynków sztuki op-art i abstrakcji geometrycznej na świecie, nurtu, który odmienił sztukę współczesną i na nowo zdefiniował poszukiwanie formy przez artystów-wizjonerów. Na zbliżającej się aukcji pojawią się jego największe sławy. Prezentowany obraz autorstwa jednego z ojców op-artu Victora Vasarely’ego „Tsika” powstał w latach 70. Sztuka słynnego już wówczas twórcy nabrała w tym okresie subtelnej dekoracyjności. Malarz coraz częściej eksperymentował z kolorem i rozwijał mozaikowe układy swoich kompozycji. Wyraźne stały się też poszukiwania malarskiej głębi, wyraźnie widoczne w kompozycji „Tsika”.

Magnetyzująca fala „SU 11” Wojciecha Fangora przywodzi na myśl czynność obserwowania nieba przez teleskop, podczas którego, próbując uzyskać odpowiedni obraz, oglądający wyostrza i rozmywa go. Ta znakomita praca powstała w 1972, gdy Fangor – jeden z najwybitniejszych polskich artystów, przełomowy twórca op-artu, a także miłośnik astronomii – był u szczytu swojej amerykańskiej kariery. Dwa lata wcześnie w Muzeum Guggenheima odbyła się jego indywidualna wystawa. Była to pierwsza w historii tej instytucji indywidualna ekspozycja prac artysty pochodzącego z Polski. Tytuł dzieła rozpoczynający się literami SU to oznaczenie pracowni w miejscowości Summit w stanie Nowy Jork, w którym powstała praca. Z kolei liczba 11 jest numerem porządkowym obrazów z omawianej serii.

Twórczość Vasarely’ego i Fangora została pokazana w 1965 roku na jednej z najważniejszych wystaw nurtu op-art „The Responsive Eye” MoMA. Wziął w niej udział również Tadasky, czyli Tadasuke Kuwayama, jeden z najważniejszych twórców sztuki optycznej. Na majowej aukcji pod młotek trafi płótno „C-200” stworzone przez japońskiego malarza w roku głośnej ekspozycji. Lata 60. stanowią dla kolekcjonerów najważniejszy okres jego twórczości, a „C-200” jest jej momentem przełomowym, w którym malarz rozpoczął nowy etap poszukiwań wyobrażonej przestrzeni.

Na majowej aukcji mocno reprezentowana będzie twórczość kobieca po 1945 roku. W ofercie znajdą się prace jej najważniejszych przedstawicielek: „Ofiara I” (1989) Izabelli Gustowskiej, „Epingle en couleur” (1999) Teresy Tyszkiewicz, „Z pamiętnika” (1969) Erny Rosenstein czy „Kabaret" (1997) z cyklu „Figury Magiczne” Teresy Pągowskiej.

Najdroższą pracą aukcji majowej jest obraz Tadeusza Kantora „Zostałem porwany przez dziewczynę” z 1988 roku. Praca przynależy do cyklu „Dalej już nic”. Dużych rozmiarów płótno wyceniane jest nawet na 1,5 mln złotych. Nie zabraknie również poszukiwanych prac Henryka Stażewskiego (m.in. „Relief” z 1975 roku), Ryszarda Winiarskiego (m.in. „Obszar 69” z 1970 roku), Edwarda Krasińskiego (dyptyk „Interwencja AB” z 1980 roku) czy czterech kompozycji Edwarda Dwurnika z lat 1979 – 2018.

Zaplanowana na 26 maja aukcja „Sztuka współczesna. Klasycy awangardy po 1945 roku” jest już drugą w 2022 roku edycją jednego z najważniejszych cykli aukcyjnych organizowanych przez DESA Unicum. Pod młotek trafią tym razem 82 prace stanowiące bogaty i zróżnicowany dorobek kluczowych artystów tworzących po II wojnie światowej, poszukujących nowych form wyrazu artystycznego i definiujących na nowo sztukę współczesną. Jedną z największych atrakcji są dwie wielkoformatowe prace Jana Dobkowskiego z cieszącego się popularnością wśród kolekcjonerów cyklu dzieł czerwono-zielonych. Rarytasem kolekcjonerskim jest także niewystawiana dotąd praca Jana Tarasina z 1971 roku. Nie zabraknie również dzieł twórców z kręgu sztuki op-artu: Wojciecha Fangora z dziełem „SU 11”, Tadasky’ego z pracą „C-200” czy Victora Vasarely’ego z kompozycją „Tsika”. Silnie reprezentowana jest sztuka kobieca po 1945 roku. W ofercie znajdą się aż cztery wybitne dzieła stworzone przez głośne artystki: Izabellę Gustowską, Teresę Tyszkiewicz, Ernę Rosenstein oraz Teresę Pągowską – mówi Alicja Sznajder, koordynatorka aukcji.

Wystawa przedaukcyjna dostępna jest dla zwiedzających od 18 do 26 maja od poniedziałku do piątku w godz. 11-19, w soboty 11-16. Wstęp na ekspozycję jest bezpłatny.