"Znaki wolności. O trwaniu polskiej tożsamości narodowej"

10 listopada 2018 – 31 marca 2019 r.

Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum

Wymiar ekspozycji, realizowanej w ramach wieloletniego programu „Niepodległa”, to nie tylko rekordowa jak na warunki wystawiennicze liczba 30 sal, niemal 500 dzieł sztuki, pozyskanych z wielu instytucji i kolekcji prywatnych, oraz kilkaset fotografii dokumentalnych, którym towarzyszą montaże filmowe, ścieżki dźwiękowe, komentarze historyczne czy dokumenty archiwalne. To także monumentalny fresk historyczny, ujmujący w chronologicznych ramach 1914–1989 dzieje zmagań o narodową suwerenność oraz jej obronę i umacnianie, pomyślany jako refleksja nad istotą narodowej tożsamości.

Strukturę artystyczną pokazu tworzą arcydzieła polskiej sztuki, m.in. Jacka Malczewskiego, Maksymiliana Gierymskiego, Brunona Schulza, Zofii Stryjeńskiej, Adama Bunscha, Wojciecha Weissa, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Jana Lebensteina, Władysława Hasiora, Edwarda Dwurnika czy Antoniego Rząsy, odnoszące się do konkretnych wydarzeń historycznych, społecznych ruchów i ludzkich postaw. Narratorem wystawy stał się Jan Matejko, postrzegany nie tylko jako wybitny malarz, ale także jako Norwidowy dziejopis, wnikliwie „zaglądający” epokom w głąb i proroczo przewidujący nadchodzące zdarzenia. Jego wielkoformatowe obrazy – "Batory pod Pskowem", "Konstytucja 3 Maja", "Rejtan. Upadek Polski", "Kazanie Skargi" tworzą podstawową strukturę ekspozycji. Traktowane powinny być jako ponadczasowe znaki ideowych, etycznych wyborów indywidualnych i zbiorowych oraz powtarzających się sytuacji historycznych.

Celem prezentacji jest wskazanie w biegu naszej historii zbliżonych sytuacji, w których znalazł się naród i analogicznych postaw ludzkich opartych na tym samym zbiorze wyznawanych wartości. Ważną rolę odegrają pejzaże, traktowane jako enklawy narodowej tożsamości, zaś wehikułem umożliwiającym przedstawienie ludzkich doświadczeń będą utrwalone w dokumentalnych fotografiach twarze uczestników historycznych zdarzeń i ich osobiste świadectwa – fragmenty listów, pamiętników, zapisków i wspomnień.

Ścieżki dźwiękowe i wizualizacje, prezentowane na wystawie jako istotny składnik jej formy, tworzą unikatowe nagrania archiwalne – dokumenty foniczne (audycje Polskiego Radia i Radia „Solidarność”) pochodzące z Archiwum Polskiego Radia oraz programy Telewizji Polskiej. Towarzyszące im rockowe i bluesowe utwory lat 70. i 80.stały się enklawą nadziei i wolności młodego pokolenia. Były jednym ze znaków wolności.

Prezentacja została pomyślana jako dzieło otwarte na interpretacje oraz na interakcję z tymi odbiorcami, którzy chcą dać wyraz swemu pojmowaniu polskości. „Moja Polska” to ostatnia spośród tematycznych ścieżek narracyjnych, zamykająca wystawowy ciąg i jednocześnie wpisująca się w teraźniejszość. Zawiera ona zbiór wyłonionych w fotograficznym konkursie „selfie” – wizerunków własnych współczesnych Polaków widzianych w kontekście rodzimej tradycji i dzisiejszej Polski.

Wystawie towarzyszy ekskluzywne wydawnictwo zawierające eseje wybitnych polskich historyków i bogaty materiał ilustracyjny oraz audioprzewodnik w dwóch wersjach językowych. Dopełnia ją urozmaicony program edukacyjny, obejmujący wykłady, projekcje, przedstawienia, koncerty i dni atrakcji.

Ekspozycja czynna: wtorek, środa, czwartek, sobota w godz. 10.00 – 18.00, w piątki – 10.00 – 20.00, w niedziele – od 11.00 do 18.00 (ostatnie wejście – na 1,5 godz. przed zamknięciem)

UWAGA! 10 listopada wystawa dostępna do godz. 24.00 (ostatnie wejście o godz. 22.30)

Ceny biletów: normalny 20 zł, ulgowy – 10 zł, dzieci i młodzież do 16 lat – 1zł, rodzinny (co najmniej 1 dziecko do 18 lat) – 5 zł od osoby, grupowy normalny (grupa od 10 do 30 osób) – 5zł, ulgowy grupowy – 1 zł. Osoby posiadające bilety na wydarzenia towarzyszące otrzymują bezpłatny bilet ewidencyjny.

UWAGA! W listopadzie wstęp na wystawę jest bezpłatny (obowiązuje pobranie biletu ewidencyjnego).

Organizatorzy wystawy: Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Ministerstwo Obrony Narodowej (Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Ministerstwa Obrony Narodowej, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Muzeum Wojska Polskiego)

Scenariusz: dr Łukasz Kossowski (Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza), prof. UMK, dr hab. Irena Kossowska

Konsultacja naukowa: prof. dr hab. Tadeusz Wolsza

Współpraca: Beata Kruk (Zamek Królewski w Warszawie– Muzeum), Roksana Gawrońska (Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza)

Koordynacja projektu: Natalia Ładyka, Ziemowit Koźmiński (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum)

Projekt plastyczny i wykonanie: Krzysztof Burnatowicz

Scenariusz i realizacja ścieżek dźwiękowych: Janusz Kukuła, Andrzej Brzoska (Teatr Polskiego Radia)

Wybór filmów i scenariusz montaży filmowych: Grażyna Grabowska (Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny)

Wybór utworów muzycznych: Marek Gaszyński

Koordynacja montażu wystawy – Anna Małecka (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum)

Nadzór konserwatorski – Tomasz Buźniak (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum)

Realizacja wypożyczeń – Magdalena Lisowska (Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum)

Więcej: https://www.zamek-krolewski.pl/zwiedzanie/ekspozycje-czasowe/znaki-wolnosci/_nocache