
Koncert Czajkowski | Haydn
- 17 lutego 2018, sobota» 19:00

Wykonawcy: Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus Monika Wolińska | dyrygent
W programie: Piotr Czajkowski Symfonia f-moll nr 4 op. 36 Joseph Haydn Symfonia D-dur nr 104
Swą "Symfonią D-dur" nr 104 z roku 1795 Haydn we wspaniałym stylu żegna się z gatunkiem muzycznym, który to jemu właśnie zawdzięcza bujny rozkwit i który stał się znakiem firmowym jego bogatej i różnorodnej twórczości. Już 5 lat później swą pierwszą symfonię skomponuje Beethoven, uczeń Haydna (choć studia te były raczej epizodyczne) i jego duchowy spadkobierca. Haydn raczej nie tworzył swego dzieła jako „podsumowania epoki”, z intencją retrospekcji własnych dokonań oraz wskazywania przyszłych dróg rozwoju symfonii, lecz z uwagi na swą pozycję opus ultimum, tak właśnie bywa postrzegana "Symfonia D-dur." Patetyczny, minorowy wstęp, który ją otwiera, ma w sobie energię późniejszych tytanicznych utworów Beethovena. Radosny temat główny allegra przynosi odprężenie, choć w części tej utrzymany jest nastrój podniosłego patosu anonsowany wstępem, zaś w zwięzłym, bardzo interesującym przetworzeniu pojawiają się elementy dramatyczne i heroiczne, znów zdające się zwiastować styl beethovenowski. Andante rozpoczyna się prostym, spokojnym tematem, po którym niespodziewanie pojawia się epizod dramatycznego, bogatego harmonicznie i fakturalnie forte – trochę jak w analogicznym miejscu „Jowiszowej” Mozarta. Dopatrywano się tu czasem hołdu mistrza dla młodszego, przedwcześnie zmarłego przyjaciela. W menuecie Haydn powraca do swej najbardziej ulubionej formuły tego tańca, w typie rubasznego (co podkreślają żartobliwe akcenty na trzeciej mierze taktu), raczej plebejskiego ländlera niż dworskiego pierwowzoru – tym większy kontrast wnosi subtelne, nieco tajemnicze trio tej części. Ponieważ "Symfonia D-dur" należy do drugiego cyklu londyńskiego, w finale Haydn uczynił ukłon w stronę angielskiej publiczności, cytując jako główny temat melodię popularnej piosenki "Hot Cross Buns" („Gorące bułeczki”) o ludowych rysach, podkreślonych burdonowym akompaniamentem. Żywiołowy finał w formie allegra sonatowego (z silnie kontrastującym, lirycznym tematem drugim) jest zarazem ostatnią, jakże piękną kartą haydnowskiej symfoniki. W zupełnie odmienny świat przeniesie nas arcyromantyczna, naznaczona piętnem tragizmu "IV Symfonia f-moll" Piotra Czajkowskiego. Dzieło powstawało w dramatycznym okresie po nieudanym, bardzo krótkim małżeństwie z byłą uczennicą kompozytora, Antoniną Miliukową. Czajkowski był po tym epizodzie w depresji, podjął nawet próbę samobójczą. Z pomocą przyszła mu rodzina i tajemnicza protektorka, Nadieżda von Meck. Niezwykle bogata wdowa po magnacie kolejowym roztoczyła nad kompozytorem dyskretny mecenat, wspierając go materialnie i duchowo; prowadzili ożywioną korespondencję, ale nigdy się nie spotkali! W listach do Nadieżdy Czajkowski zwierzał się, że nowo tworzone (i jej właśnie zadedykowane) dzieło, które określił przez analogię do Beethovenowskiej "Piątej" „symfonią losu”, odzwierciedla stan jego poranionej duszy i tragizm osobistych doświadczeń. Zwłaszcza część pierwsza jest – wedle słów autora z listu do pani von Meck – obrazem pozbawionego nadziei dryfowania po wzburzonym morzu, aż pochłonie nas ono w swych głębinach. Część II „in modo di canzona”, rozpoczęta przepięknym solem oboju, przynosi chwilę nostalgicznej zadumy. Intrygujące i brzmieniowo niezwykłe jest scherzo, w którym smyczki grają cały czas pizzicato, wreszcie monumentalny, skrzący się fanfarami blachy finał przynosi odprężenie – to według autorskiego komentarza obraz beztroskiej zabawy ludowej (symbolizuje ją cytat popularnej pieśni „Wo polie bieriozka stojała”), w której znaleźć można zapomnienie i ukojenie. To pełne bardzo ekstrawertycznych emocji (bodaj pierwszy raz tak dobitnie wyrażonych – co w kolejnych utworach stanie się znakiem rozpoznawczym stylu Czajkowskiego) spotkało się zrazu z niezrozumieniem, zarówno w Rosji (symfonia miała premierę w Moskwie 10 [22] lutego 1878 r., koncert POSI odbywa się więc niemal dokładnie w 140. rocznicę tego wydarzenia), jak i w Niemczech oraz USA. Entuzjastycznie przyjęła je dopiero publiczność brytyjska. Po latach, z perspektywy innych dokonań Czajkowskiego, doceniono piękno i znaczenie tego dzieła, którym twórca zdradza przed słuchaczami swe najskrytsze uczucia...
Patronat medialny: Polskie Radio Program 2, Presto, Art Post, Twoja Muza, polmic.pl
Bilety dostępne na eBilet.pl, bilety24.pl, sklep.polskieradio.pl oraz w kasie Studia Koncertowego Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego na godzinę przed koncertem

Dance Flavour - Ula Afro Fryc & Kaczorekx
14 grudnia 2012 - 19:00
Odessa Club
Kolejowa 8/10 Warszawa
15 534muzyka
Mordewind w Tawernie Korsarz
14 grudnia 2012 - 21:00
Tawerna Korsarz
ul. Gostyńska 45 Warszawa
15 642muzyka
Magda Piskorczyk
14 grudnia 2012 - 19:00
Ośrodek Kultury Ochoty
Radomska 13/21 Warszawa
14 572muzyka
Koncert Magdy Piskorczyk w hołdzie Mahalii Jackson
14 grudnia 2012 - 19:00
Centrum Artystyczne Radomska 13
ul. Radomska 13/21 Warszawa
15 004samorozwój
Rockin The Boat w Przechyłach, czyli rozkołyszemy tę łajbę
13 grudnia 2012 - 21:00
Klub Żeglarski Przechyły
Cieszyńska 6 Warszawa
16 417muzyka
TYMON & THE TRANSISTORS: @ Hydrozagadka
13 grudnia 2012 - 20:00
Klub Hydrozagadka
11 listopada 22 Warszawa
14 908muzyka
Koncert ROCKABILLY POWER DUO w POLYESTER CAFE
13 grudnia 2012 - 19:30
POLYESTER CAFE
ul. Freta 49/51 Warszawa
14 734muzyka
Memoriał Jacka Kaczmarskiego
13 grudnia 2012 - 20:00
REMONT klub
ul. Waryńskiego 12 Warszawa
15 512muzyka
Impreza roku w Warszawie! Grand Thursday! Dayglow Poland
13 grudnia 2012 - 22:00
Platinium Club
Fredry 6 Warszawa
15 286muzyka
KARAOKE NA SCENIE
12 grudnia 2012 - 21:00
PRZEJŚCIE PUB/KLUB 24 H
Plac na Rozdrożu, przejście podziemne pod Aleją Szucha Warszawa
14 710muzyka
Koncert Symfoniczny
12 grudnia 2012 - 19:00
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Sala koncertowa
Okólnik 2 Warszawa
15 274muzyka
Kurs Tradycyjnej Muzyki Osmańskiej
12 grudnia 2012 - 10:45jest więcej terminów
Centrum Kultury Tureckiej im. Yunusa Emre
ul. Stokłosy 3 Warszawa
14 991samorozwój
ROCKOWE WTORKI w klubie 55/ V8 / Electric Foundation
11 grudnia 2012 - 19:00
Klub 55
ul. Żurawia 32/34 Warszawa
15 400muzyka
PEPSI ROCKS! presents Happysad
11 grudnia 2012 - 21:00
Hard Rock Cafe
ul. Złota 59 Warszawa
14 533muzyka
Nasi Laureaci
10 grudnia 2012 - 19:00
Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Sala koncertowa
Okólnik 2 Warszawa
15 269muzyka
the peppermint
10 grudnia 2012 - 22:00jest więcej terminów
the peppermint
Powązkowska 44 Warszawa
14 228muzyka
No Smoki + 10 Hz w Saturatorze
9 grudnia 2012 - 20:00
Klub Saturator
11 Listopada 22 Warszawa
15 535muzyka
