Dwa Słowa

VERBUM NOBILE Stanisław Moniuszko | PRZYSIĘGA Aleksander Tansman

Stanisław Moniuszko VERBUM NOBILE Libretto Verbum nobile, w przeciwieństwie do tekstów poprzednich oper Moniuszki, jak Halka czy Hrabina, nie posiada społecznych akcentów; jest to po prostu staropolski obrazek obyczajowy, w którym z życzliwym uśmiechem autor podrwiwa sobie z niewzruszalności owego szlacheckiego słowa, dawanego nazbyt często pochopnie i nierozważnie. Treść libretta jest błaha i naiwna, Moniuszko potrafił jednak stworzyć operę pełną wdzięku, a przy tym na wskroś polską, szczerze narodową, trafiającą do wyobraźni i uczuć ówczesnego polskiego społeczeństwa. Aleksander Tansman PRZYSIĘGA Napisana w 1953, w 1954 r. wykonana w Paryżu w wersji estradowej pod batutą André Cluytensa, a następnie wystawiona przez Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli, Przysięga odznacza się wielką siłą dramatyczną, przy równoczesnej oszczędności użytych środków (niewielka ilość osób występujących, kameralny skład orkiestry, w którą natomiast wtopiony jest żeński chór). Dramatycznemu wyrazowi podporządkowany też został muzyczny język utworu, swobodny tonalnie, a w niektórych scenach całkowicie atonalny. Libretto opery oparte zostało na tle znanej noweli Balzaca. Nietrudno stwierdzić, że identyczny motyw treściowy posłużył za punkt wyjścia Juliuszowi Słowackiemu w dramacie Mazepa.