„Sanatorium pod Klepsydrą według braci Quay” – „DKF Reksio” / Nasze Kino

• tytuł oryginalny: Sanatorium Under the Sign of the Hourglass
• produkcja: Wielka Brytania, Polska, Niemcy 2024
• gatunek: animacja, poetycki, psychologiczny
• dozwolony: od 13 lat
• czas trwania: 75 minut
• reżyseria: Stephen Quay, Timothy Quay
• scenariusz: Stephen Quay, Timothy Quay na podstawie opowiadania Bruno Schulza
• zdjęcia: Stephen Quay, Timothy Quay, Bartosz Bieniek
• muzyka: Timothy Nelson, Alfred Schnittke
• obsada: Tadeusz Janiszewski, Wioletta Kopańska, Andrzej Kłak, Leszek Bzdyl, Robert Martyniak, Łukasz Łucjan, Marek Jasek

„Sanatorium pod Klepsydrą według Braci Quay” to odważna adaptacja prozy Brunona Schulza autorstwa legendarnych twórców animacji.

Premiera „Sanatorium pod Klepsydrą według Braci Quay” odbyła się na festiwalu w Wenecji w prestiżowym konkursie Giornate degli Autori, gdzie otrzymała wyróżnienie Musa Cinema & Arts Award. Film otwierał też London Film Festival i znalazł się w czołówce najbardziej docenionych dzieł 2024 International Cinephile Society, zrzeszającego krytyków filmowych z pięciu kontynentów.

Niezależna produkcja była tworzona przez dwie dekady w autorskim, niepodrabialnym stylu Braci Quay („Instytut Benjamenta”, „Stroiciel trzęsień ziemi”). Pomysł hołdu dla twórczości Schulza narodził się jeszcze w latach 80. XX wieku, gdy ich krótkometrażowa „Ulica Krokodyli” – jedna z najbardziej nagrodzonych animacji w historii kina – była pierwszą od czasów wersji Wojciecha Jerzego Hasa adaptacją tej wyjątkowej literatury.

Film braci Quay oparty jest na opowiadaniach ze zbioru „Sanatorium pod Klepsydrą” Brunona Schulza wydanego w 1937 roku w Warszawie.

Józef odwiedza swego ojca w tajemniczym sanatorium u podnóża Karpat. Wprawdzie ojciec nie żyje, ale w uzdrowisku cofnięto zegary. Doktor Gotard wyjaśnia, że to szczególna opieka nad zmarłymi, by nie zorientowali się, że są martwi. Tam ich życie jeszcze się nie skończyło, czas nie przeminął. Oglądamy zatrzymane wspomnienia w magicznym urządzeniu, pudełku optycznym, które dzięki alchemii, raz do roku, pozwala zobaczyć przez siedem soczewek mistyczne wizje zapisane w siatkówce oka. Wprawione w ruch odsłaniają ukrytą stronę rzeczywistości. Dzięki maszynie Józef spotyka ojca w wielu wcieleniach na różnych etapach życia. Stopniowo godzi się ze stratą i zostaje sam w tajemniczym pociągu, wracając do krainy życia.

Produkcja została zrealizowana po polsku z polską ekipą i aktorami. W filmie wystąpili Wioletta Kopańska, Andrzej Kłak oraz Tadeusz Janicki, słynny aktor Teatru Ósmego Dnia.

Bruno Schulz – autor literackiego pierwowzoru „Sanatorium Pod Klepsydrą” – to jeden z najoryginalniejszych pisarzy i artystów XX wieku. Jego tragiczny los również został zawarty w filmie, bo postać Schulza i jego wyobraźnia inspiruje Braci Quay od początku ich kariery. W pełnometrażowym dziele, które trzeba uznać za sumę ich dokonań, stworzyli hybrydę animacji lalkowej i zdjęć aktorskich. Podziw budzi odważna decyzja, na jaką nie zdecydowałby się żaden polski reżyser – umieścić gęstą, poetycką frazę Schulza w oryginale. Daje to rozkosz słuchania hipnotycznej, wciągającej lektury.

Bracia Quay o „Sanatorium pod Klepsydrą”:

„Film jest eksploracją motywów i tematów zaczerpniętych z poetyckich i mitotwórczych pism Brunona Schulza, włącza animację lalkową i elementy filmu aktorskiego, by oddać demiurgiczną nerwowość apokryficznego trzynastego miesiąca Schulza z „Regionów wielkiej herezji”. Ramą narracji są podupadający dom aukcyjny i aukcjoner w swoim najświetniejszym momencie. Na licytację! Obiekt numer 47: drewniane Pudełko Optyczne, przebite siedmioma soczewkami ze sprytnie ukrytą szufladą rzekomo mieszczącą siatkówkę z oka pierwotnego właściciela, która podobno raz w roku, jeśli jest prawidłowo ustawiona pod promieniami słońca, przechodzi w stan ciekły namaszczając siedem końcowych obrazów, wprawiając je w ruch jeden po drugim. W labiryncie korytarzy Sanatorium przedmioty i wydarzenia będą krążyć napędzane własną siłą. Nastanie niesamowita półrzeczywistość, a Józef wpadnie w budzącą niepokój sieć wspomnień, fantazji i wizji, którym może się jedynie poddać. Bohater znajdzie swojego ojca, straci go we śnie, odkryje kilku ojców na raz, a potem straci go raz na zawsze. Nawet sam Józef ulegnie multiplikacji; jeden umrze, drugi zostanie skazany na niekończącą się tułaczkę po korytarzach Sanatorium, a ostatni wsiądzie do tego samego pociągu, którym przyjechał.”

• 2.10.2025 godz. 18:00

bilety: 14 zł