Gościnny spektakl Opery Krakowskiej

• reżyseria: Laco Adamik
• kierownictwo muzyczne: Andrzej Straszyński
• scenografia: Barbara Kędzierska
• przygotowanie chóru Opery Krakowskiej: Ewa Bator
• przygotowanie Chóru Chłopięcego Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie: Lidia Matynian-Hałoń

Już po prapremierze opery Tosca Giacomo Pucciniego, podczas jednej z prób w obecności kompozytora doszło do małego wypadku. Śpiewająca tytułową partię Maria Jeritza tak nieszczęśliwie upadła, że arię Vissi d'arte musiała dokończyć, leżąc. Zachwycony Puccini stwierdził, że właśnie w takiej pozycji powinno się ją odtąd wykonywać. Nie mogła o tym wiedzieć pierwsza odtwórczyni roli ukochanej Cavaradossiego, Hariclea Darclée i podczas prapremiery w styczniu 1900 roku w Teatro Costanzi w Rzymie słynną arię wykonała, stojąc. Niewiele zresztą brakowało, by do prapremiery nie doszło. W Rzymie krążyły pogłoski o zbliżającej się rewolucji i planowanym przez anarchistów zamachu na króla, a libretto opery Pucciniego zawierało niebezpieczne politycznie akcenty. Publiczność przybyła do teatru była poddawana policyjnej rewizji, zdenerwowani ludzie protestowali, w pewnym momencie nawet przerwano na chwilę przedstawienie.

Król rzeczywiście padł ofiarą zamachu, ale stało się to dopiero kilka miesięcy po prawykonaniu dzieła Pucciniego, które mimo tych wszystkich nieprzyjemności okazało się sukcesem. Tosca na stałe weszła do repertuaru teatrów operowych, pozwalając na stworzenie niezapomnianych kreacji wielu wokalistom. Niezrównanym Cavaradossim był Benjamino Gigli, do historii przeszły grające Toscę Maria Callas i Eva Marton. Jednym z ciekawszych projektów była rzymska realizacja z 1992 roku, w miejscach i porach dnia określonych przez libretto. Operę na żywo można było oglądać dzięki telewizji, a w rolach głównych wystąpili Catherine Malfitano i Placido Domingo.

Przed Toscą Pucciniego sceny Europy podbijał dramat Victoriena Sardou pod tym tytułem, z wielką rolą tytułową napisaną dla sławnej francuskiej aktorki Sary Bernhardt. Wydawca Pucciniego, Giovanni Ricordi, przekazał co prawda wcześniej prawa do dramatu Sardou Alberto Franchettiemu, ale kiedy tylko wielki Puccini zdecydował się skomponować Toscę, Ricordi sobie tylko znanymi sposobami nakłonił Franchettiego do rezygnacji... Tak powstały jedne z najpiękniejszych arii Pucciniego: Recondita armonia i E lucevan le stelle, wplecione w historię tragicznej miłości śpiewaczki Toski i malarza Cavaradossiego, którzy stają się ofiarami gry prowadzonej przez szefa tajnej policji Scarpię. Za udzielenie pomocy zbiegłemu więźniowi politycznemu Cavaradossi sam zostaje schwytany i skazany na śmierć. Ceną za jego życie ma być ukochana malarza, Tosca. Śpiewaczka zabija co prawda Scarpię, ale zemsta szefa policji dosięga kochanków nawet po jego śmierci.