Traviata

Giuseppe Verdi

• reżyseria: Wojciech Ziętarski
• kierownictwo muzyczne: Karl Sollak
• scenografia: Elżbieta Krywsza-Fedorowicz
• choreografia: Jacek Tomasik
• przygotowanie chóru: Ewa Bator

"Dla Wenecji piszę Damę kameliową. Inny kompozytor nie podjąłby się tego ze względu na kostiumy, epokę i tysiące innych głupstw. Ja robię to z największą przyjemnością" - wyznał Giuseppe Verdi jednemu ze swoich przyjaciół. Oczywiście miał na myśli operę Traviata, której libretto napisał Francesco Maria Piave w oparciu o Damę kameliową Aleksandra Dumasa - syna. Powieść ta ukazała się w 1848 roku w Paryżu, stając się towarzyską sensacją, ponieważ w głównej bohaterce rozpoznano postać znanej kurtyzany Marie Duplessis, przyjaciółki Dumasa - syna, a także m.in. Franciszka Liszta. Kiedy główna bohaterka odkrywa, że uczucie do młodzieńca z prowincji jest czymś najważniejszym w jej życiu, próbuje zacząć wszystko od nowa. Niestety, musi ulec prośbom ojca swego ukochanego i wyjechać. Młody człowiek dowiaduje się zbyt późno, dlaczego go opuściła - śmiertelnie chora umiera w jego ramionach.

Świadomy atmosfery skandalu, jaka towarzyszyła wydaniu powieści i jej przeniesieniu do teatru, Verdi nie zawahał się jednak wybrać historii szlachetnej kurtyzany jako tematu libretta. I miał rację. Sam Aleksander Dumas miał bowiem powiedzieć: "Za pół wieku nikt by nie pamiętał o mojej Damie kameliowej. Ale Verdi uczynił ją nieśmiertelną". Prapremiera Traviaty odbyła się po zaledwie trzech tygodniach prób, w marcu 1853 roku, na scenie weneckiego Teatro La Fenice i zakończyła całkowitą klęską. Publiczności nie podobał się godzący w mieszczańskie poczucie moralności werystyczny temat opery, a nawet sam jej tytuł, w przenośni oznaczający kobietę upadłą. Widzowie wygwizdali również wokalistkę wykonującą tytułową partię. Cóż, korpulentna Fanny Salvini-Donatelli nie mogła być przekonująca jako ciężko chora, umierająca na suchoty kobieta...

Na szczęście Verdi nie załamał się początkowym brakiem powodzenia opery i za namową swojego przyjaciela Antonia Galla dokonał kilku poprawek w partyturze. Nowa wersja Traviaty, wystawiona ponad rok później w Teatro San Benedetto w Wenecji, wzbudziła uwielbienie publiczności i zachwyca ją do dziś. Trzecie ogniwo słynnej "trilogii popolare", którą Traviata tworzy wraz z Rigolettem i Trubadurem Verdiego, bardzo często gości teraz na scenach operowych całego świata. W historii Opery Krakowskiej dzieło to wystawiano aż pięć razy - poczynając od 1961 roku zrealizowano trzy premiery i dwa wznowienia spektaklu. Swoją popularność Traviata zawdzięcza pięknym ariom, tanecznej muzyce, która przenosi nas do dawnych paryskich salonów i oczywiście urzekającej historii miłości Violetty i Alfreda.