Józef Czapski

Dzieła z zapisu

Władysława Żeleńskiego

Galeria Sztuki Polskiej XX wieku

Prace Józefa Czapskiego, ofiarowane Muzeum Narodowemu w Krakowie przez zmarłego w tym roku w Paryżu Władysława Żeleńskiego, będzie można podziwiać w Gmachu Głównym Muzeum w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku od 19 grudnia 2006 r. do 14 stycznia 2007 r.

Z dumą informujmy, że zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie powiększyły się o zespół cennych prac: dwa obrazy olejne i cztery rysunki autorstwa Józefa Czapskiego (1896-1993). Dzieła trafiły do Muzeum za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w Paryżu, zgodnie z zapisem testamentowym Władysława Żeleńskiego (1903-2006). Podczas uroczystości, która odbyła się 17 listopada 2006 r. w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Wiceminister Spraw Zagranicznych Paweł Kowal oficjalnie przekazał dar na ręce Zofii Gołubiew, dyrektora Muzeum.

Zmarły niedawno w Paryżu Władysław Żeleński, prawnik, historyk, wybitny publicysta oraz działacz emigracyjny, był bratankiem Tadeusza Boya -Żeleńskiego i wnukiem kompozytora Władysława Żeleńskiego.

W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Polskiej we Francji, a po zakończeniu działań wojennych osiadł w Paryżu. Jako wieloletni współpracownik paryskiej Kultury i Zeszytów Historycznych był blisko związany z kręgiem Jerzego Giedroycia. Utrzymywał zażyłe stosunki z Józefem Czapskim, którego zresztą znacznie wcześniej poznała żona Żeleńskiego, Maria Adela z d. Bohomolec, tłumaczka literatury francuskiej. Spośród licznych dzieł sztuki polskiej, jakie Władysław Żeleński przez lata kolekcjonował, w swoim testamencie zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie sześć prac Józefa Czapskiego:

• Pejzaż morski (1961, olej na płótnie). Malowany gęstymi, śmiałymi pociągnięciami pędzla impresyjny krajobraz, uderzający bogactwem niuansów kolorystycznych.
• Kwiaty w wazonie (1966, olej na płótnie). Utrzymany w zgaszonej tonacji bukiet kwiatów o dekoracyjnie pogiętych łodygach, intrygujący swoją nieoczywistą urodą.
• Pejzaż z Iranu (około 1942, rysunek piórkiem lawowany akwarelą). Pochodzi z okresu, gdy artysta rozpoczął pisanie wstrząsających wspomnień Na nieludzkiej ziemi. Do Iranu Józef Czapski dotarł po opuszczeniu Związku Sowieckiego. Stamtąd z Armią Andersa udał się przez Bliski Wschód do Włoch.
• Portret Jerzego Łubieńskiego (1957, rysunek piórkiem) – siostrzeńca artysty, syna Leopoldyny z Czapskich i Leona Łubieńskiego.
• Portret Marii Czapskiej, siostry malarza, czytającej list przy śniadaniu (rysunek piórkiem).
• Portret Marii Czapskiej z psem (rysunek piórkiem kolorowany kredką).

Pozyskane dzieła w sposób znaczący wzbogacą zbiór prac tego artysty znajdujących się w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Agata Małodobry