"Namuz(yk)owywanie poezji" łączy spotkania warsztatowe z muzyką "na żywo". Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

Działamy z ramienia Stowarzyszenia Fragile. Celem projektu jest przybliżenie/przypomnienie uczestnikom warsztatów klasyki polskiej piosenki literackiej i poezji śpiewanej, często posiadającej miano kultowej oraz twórczości poetów niezwykle ważnych dla polskiej kultury, w różnych jej okresach: Zbigniewa Herberta, Jacka Kaczmarskiego, Tadeusza Nowaka, Edwarda Stachury. Dlaczego takie nazwiska? Co ich łączy? Otóż ważne jest w tym kontekście owo „namuz(yk)owywanie” poezji (wywiedzione od „namuzowywania” Białoszewskiego), czyli sposób „muzycznego” podejścia wykonawców/kompozytorów do często delikatnej tkanki tekstu poetyckiego. Chcemy przez to pokazać również, jak wielkie znaczenie ma muzyka, jak dzięki niej ludzie trafiają do poezji (tego tworu tak już dzisiaj niemodnego), jak zaczynają ją rozumieć i poznawać "dla siebie". Projekt ma również zmotywować uczestników do twórczego myślenia i działania, zarówno w sferze muzyki, jak i poezji.

Ma on formę warsztatów poprzedzonych wstępem merytorycznym dotyczącym poetów/artystów oraz odmian umuzycznienia, wzbogaconych muzyką na żywo (pozwalającą na tworzenie muzycznych interpretacji na bieżąco) oraz projekcjami multimedialnymi (obraz/film). Całość dwudniowych warsztatów zakończy koncert, ukazujący, jak różne rodzaje sztuk wzajemnie na siebie oddziaływają i inspirują. Wszak poezja śpiewana i piosenka literacka istnieją w pełni dopiero podczas ich wykonania.

Znajdź nas na Facebooku: https://www.facebook.com/Namuzykowywanie.Poezji

Dzień pierwszy, godz. 13:00

I. Poezja Zbigniewa Herberta a muzyka Przemysława Gintrowskiego

Prowadzenie: dr hab. Marek Karwala Muzyka: Adam Łapacz

Tematyka wykładu:

• mówić będziemy o próbie umuzycznienia tekstów uznanych za pełne i skończone, w których teoretycznie nie ma już miejsca na muzykę, w związku z ogromnym zagęszczeniem kontekstów kulturowych, które muzyka mogłaby tylko zagłuszyć;

• krótko o owych kontekstach kulturowych, a także o istocie tradycji z perspektywy kulturowej, filozoficznej, literackiej; Biblia, mitologie (głównie śródziemnomorskie), sztuki piękne jako punkty odniesienia i inspiracja dla poety;

Warsztaty:

• próby pisania utworów lirycznych nawiązujących do wybranych przez uczestników kręgów tradycji (poezja refleksyjna o nastawieniu: metafizycznym, filozoficznym…); ekfraza, czyli rodzaj artystycznego opisu dzieła sztuk ikonicznych; poetycka refleksja nad wybitnymi lub jedynie ulubionymi kompozycjami muzycznymi),

• uczestnicy warsztatów mogą się starać pisać „w manierze” Zbigniewa Herberta, czego efektem byłyby wypowiedzi na kształt pastiszu (obecność tzw. dużej metafory, która sprawia, że utwór cechuje osobliwa [czyt. pozorna] prostota, a dopiero całość funkcjonuje na zasadzie metafory)albo potraktować temat bardziej swobodnie i, nawiązując wzorem Herberta do tradycji, pójść własną ścieżką rozwiązań formalnych;

II. Stachura i „jego” kompozytorzy, godz. 16:00

Prowadzenie: dr hab. Marek Karwala Muzyka: Adam Łapacz

Tematyka wykładu:- nie tylko osoba, ale i dorobek pisarski tego oryginalnego twórcy budziły za jego życia (zm. 1979) i budzą do dzisiaj wiele kontrowersji. Jedni należą do zagorzałych zwolenników tego pisarstwa, inni zaś równie gorąco je krytykują. Zwykle w takich przypadkach prawda leży pośrodku, więc zapewne i tutaj nie jest inaczej. W przypadku twórczości tego autora mamy do czynienia z tekstem, który bez dopełnienia muzycznego pozostaje w większości „kaleki” i nieskończony (wszak niektórzy nazywają Steda „grafomanem”), jego wartość tworzy oprócz nośnej muzyki również legenda poety – trampa (kultowość); w tym wypadku tekst daje duże możliwości interpretacyjne, stąd być może tak ogromna liczba artystów sięgających po utwory Stachury;- przypomnienie kategorii homo viator i toposu wędrowania (podróże kulturowe, w czasie i w przestrzeni); wędrowanie ku wolności (próby zdefiniowania pojęcia „wolność” – odwołania do definicji słownikowych i stanowisk filozoficznych, m.in. do Ericha Fromma),

• rozpoznanie (w dyskusji) związków pomiędzy słowem poetyckim a muzyką (zaakcentowanie wpływu różnych kompozycji na sposób interpretacji tego samego tekstu poetyckiego); genologiczne wyznaczniki piosenki (zwrócenie uwagi na: rytm, rym, refren, paralelność składników formalnych i treściowych…).

Warsztaty:

• pisanie piosenek o „wędrowaniu ku wolności” (rozumianej w wymiarach: artystycznym, pokoleniowym, społecznym, przestrzennym…)

Dzień drugi, godz. 13:00

III. „Muzyczność” poezji Tadeusza Nowaka

Prowadzenie: dr hab. Marek Karwala Muzyka: Adam Łapacz Warsztaty: Adam Łapacz, Barbara Serwatka

Tematyka wykładu:

• powiemy o pozaliterackich korzeniach tej poezji, spośród których na pierwszy plan wysuwają się mity plemienne oraz tradycja chrześcijańska, objawiające się jako współegzystujące ze sobą obszary. Skupimy się na antynomiach występujących na linii miasto-wieś, gdzie przestrzeń miejska jest niemożliwa do pełnego zaakceptowania przez kogoś o rodowodzie chłopskim (poeta nasącza realia współczesne minioną duchowością słowiańszczyzny, baśniowością, nostalgią za krainą dzieciństwa).

• skupimy się na stosowanych przez Nowaka formach wypowiedzi (odwołuje się do konwencji ballady, pieśni ludowej, psalmu, kolędy, pacierza…), wskażemy na muzyczność drzemiącą w samym tekście poetyckim, która wykorzystana została przez niektórych kompozytorów (Marek Grechuta);

Warsztaty:

• głównym ich tematem będzie problem „narzucania interpretacji” utworu muzycznego słuchającym poprzez rodzaj umuzycznienia (teksty Nowaka zinterpretowane muzycznie przez dwóch kompozytorów – Marka Grechutę i Przemysława Gintrowskiego, którzy w swojej pracy na tekstami zwracali uwagę na inne ich walory; wspólnie zastanowimy się nad tym, czy taka „pomoc” w dotarciu do poezji pomaga ją w pełni zrozumieć „dla siebie”;

• następną fazą warsztatów będzie próba własnego „muzycznego” zinterpretowania utworu poetyckiego przez wybranych uczestników warsztatów, przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na budowę wiersza, jego wewnętrzną muzyczność; próba „umuzycznienia” wybranego utworu (także tych napisanych przez uczestników dzień wcześniej) odbywać się będzie na bieżąco, przy współudziale Adama Łapacza;

IV. Kaczmarski – artysta wszechstronny, godz. 16:00

Prowadzenie: Barbara Serwatka Muzyka: Adam Łapacz

Tematyka wykładu:

• Jacek Kaczmarski był artystą wszechstronnym, piszącym zarówno teksty, jak i muzykę. Nie były to, jak twierdzą niektórzy, tylko utwory nacechowane politycznie, ale również, o czym wie już mniej osób, także te dotyczące historii, kultury i sztuki. Dlatego też warsztaty rozpoczniemy od wprowadzenia, w którym naszkicowane zostaną obszary zagadnień, poruszanych w twórczości artysty,

• kolejnym punktem wykładu będzie wprowadzenie terminu piosenki autorskiej i dyskusja na temat tego, czym ona jest i w jaki sposób różni się od pozostałych rodzajów piosenki (np. od poezji śpiewanej); tu również wspomnienie o integralności tekstu i muzyki, czasem znaczącej w kontekście odbioru, a czasem pozostającej na drugim planie, budującej jedynie nastrój;

Warsztaty:

• w części warsztatowej skupimy się głównie na ekfrazach Kaczmarskiego, czyli wierszach pisanych o obrazach (interpretujących je) wielkich mistrzów światowego i polskiego malarstwa – zostanie zaakcentowana swoista synteza sztuk u Kaczmarskiego – śpiewane ekfrazy, czyli połączenie muzyki, słowa i obrazu;

• zaproponowanie uczestnikom stworzenia „odwróconej” ekfrazy – inspirując się utworami Kaczmarskiego tworzą oni ich ilustrację (technika dowolna, również filmowa), dokonując przekładu intersemiotycznego;

Opłata wstępu za dwa dni warsztatów – symboliczne 10 zł

(ilość miejsc ograniczona – zapraszamy wszystkich zainteresowanych, szczególnie zaś młodzież i seniorów – zapisy osobiście w ŚOK, ul. Mikołajska 2 lub e-mailowo: namuzykowywanie.poezji@gmail.com)

godz. 19:00

Koncert pt.:

KACZMARSKIEGO SZKICE SŁOWEM (cz.1)

w wykonaniu ADAMA ŁAPACZA

Jacek Kaczmarski zostawił nam ogrom literackich tekstów, z których większość nie o polityce mówi (jak utarło się te utwory klasyfikować) a o historii, kulturze i sztuce. Tym razem proponujemy Państwu program, który w całości poświęcony będzie właśnie tej ostatniej kategorii – zabierzemy Was w świat ekfraz Jacka Kaczmarskiego, czyli jego utworów pisanych do obrazów i o obrazach wielkich mistrzów polskiego i światowego malarstwa. Kaczmarski szkicuje nam słowem grafiki Norblina, Gielniaka i Picassa, maluje przed nami świat z obrazów Matejki, Boscha, Bruegela i innych, Adam Łapacz zaś pozwoli zaistnieć zarówno utworom autora „Alegorii malarstwa”, jak i dziełom wspomnianych malarzy (koncert będzie miał również wymiar audiowizualny). Zatem, zanim wybierzecie się do Muzeum, zapraszamy do Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie, gdzie poznacie, czasem zaskakujące, interpretacje tych bardziej i mniej znanych dzieł sztuki.

Wstęp wolny.

Projekt współfinansowany z budżetu Województwa Małopolskiego.