HOLENDER TUŁACZ

Opera, której pomysł libretta zaczerpnął kompozytor z noweli Heinricha Heinego jest początkiem drogi Wagnera w reformowaniu opery, ale także wyjątkową w historii opery w ogóle. Twórca dramatu muzycznego w partyturze Holendra, prezentuje mistrzostwo kompozycji, nowatorstwo i indywidualność stylu, ale także niezwykłe wyczucie teatru; ujawnia maestrię w instrumentacji -- tak bardzo dla siebie charakterystycznej, a przez to niepowtarzalnej. Także właśnie w Holendrze tułaczu zapoczątkowuje Wagner „system" muzycznych motywów przewodnich charakteryzujących poszczególne postacie i sytuacje.
Pod względem inscenizacyjnym opera Wagnera to znakomity „materiał" dla stworzenia wielkiego i efektownego widowiska teatralnego -- tradycyjnego ale także na wskroś nowoczesnego.
***
„W porównaniu z poprzednimi dziełami Wagnera stanowi Holender ogromny krok naprzód. Pierwsze próby operowe -- Boginki, Zakaz miłości, a także Rienzi, wykazywały silne wpływy oper włoskich i romantycznej opery francuskiej, głównie Meyerbeera. Nie jest od tych wpływów całkowicie wolny i Holender tułacz, jednak wiele stron jego partytury świadczy już w pełni o niepospolitej indywidualności kompozytora. Dowodem mistrzostwa w dziedzinie instrumentacji jest choćby uwertura, a melodia monologu Holendra z I aktu, rozwijająca się swobodnie, wyzwolona spod władzy schematycznych prawideł, zdaje się już zapowiadać dojrzały styl przyszłego twórcy Pierścienia Nibelunga."
Józef Kański
Przewodnik operowy, PWM 2008