Historia polskiego malarstwa w XIX wieku jest niezmiennie intrygująca. To wówczas zajęło ono poczesne miejsce w kulturze polskiej. Stało się tak między innymi dlatego, że zaczęto postrzegać je jako sztukę szybko reagującą na współczesne wydarzenia, w tym czasie zmienił się też proces kształcenia, a pozycja społeczna malarzy wzrosła. Wystawa „Od Matejki do Wojtkiewicza. U zarania nowoczesności” pozwala przyjrzeć się poszukiwaniom nowoczesnego stylu, będąc jednocześnie okazją do odmiennego spojrzenia na zgromadzoną w Muzeum Pałac Herbsta kolekcję polskiego malarstwa.

Osią narracyjną ekspozycji jest opowieść o krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, jednej z najstarszych polskich uczelni artystycznych, która znacząco wpływała na kształt malarstwa w drugiej połowie XIX wieku. W pierwszej części wystawy dominują wątki związane z twórczością Jana Matejki i jego zbiorami kolekcjonerskimi, druga zaś jest poświęcona wybitnym malarzom: uczniom Matejki oraz profesorom krakowskiej akademii.

Jan Matejko (1838–1893), bodajże najbardziej rozpoznawalny polski malarz, był postacią szczególnie ważną dla krakowskiego środowiska artystycznego. Jego przywołujące znaczące wydarzenia historyczne obrazy były niezwykle cenione już przez współczesnych artysty. Stworzony przez Matejkę obraz historii ugruntowywał narodową tożsamość Polaków. W 1873 r. malarz został powołany na stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Funkcję tę pełnił przez dwadzieścia lat, inicjując nowe kierunki rozwoju uczelni.

Wśród prezentowanych na wystawie dzieł pędzla Jana Matejki znajdą się między innymi: „Otrucie królowej Bony” (1859), „Jan III Sobieski składa ślub w Częstochowie” (1859), „Alchemik Sędziwój i król Zygmunt III” (1867). Ponadto będzie można obejrzeć szkice kompozycyjne do obrazów oraz studia kostiumowe. Niewątpliwą atrakcją ekspozycji będą pokazywane po raz pierwszy w Łodzi zbiory malarza. Zgromadzona przez niego jedyna w swoim rodzaju kolekcja odzwierciedla zamiłowanie Matejki do historii i zabytków. Na wystawie prezentowane są elementy strojów, biżuteria czy wyroby rzemiosła artystycznego.

Druga część wystawy poświęcona malarzom z krakowskiej akademii obejmie między innymi prace takich artystów, jak: Maurycy Gottlieb, Stanisław Wyspiański, Włodzimierz Tetmajer, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz.

Dzieła prezentowane na ekspozycji pochodzą ze zbiorów Muzeum Pałac Herbsta, oddziału Muzeum Sztuki w Łodzi, oraz Domu Jana Matejki, oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie.

Muzeum Pałac Herbsta przygotowuje bogaty program edukacyjny kierowany do różnych grup odbiorców. Podczas licznych wykładów, spotkań dla dorosłych, warsztatów rodzinnych będzie możliwość bliższego poznania pokazywanych na wystawie dzieł oraz sylwetek ich twórców.

Kuratorka wystawy: Dorota Berbelska Koordynacja wystawy: Rafał Kupiński

Czas trwania wystawy: 10 czerwca 2016 – 15 października 2017