wernisaż: 5 września 2015 (sobota), godz. 18.00

kurator: Magdalena Świątczak

Tytuł projektu nawiązuje bezpośrednio do amerykańskiego filmu z 1937 roku w reżyserii Williama A. Wellmana, w polskim tłumaczeniu: „Narodziny gwiazdy”.

W sierpniu 2012 roku na zaproszenie znajomej (wolontariuszki fundacji) spędziłam niedzielne popołudnie w domu prowadzonym przez fundację L’Arche dla osób upośledzonych intelektualnie i fizycznie przy ulicy Żytniej w Poznaniu. Był to początek trwającej ponad dwa lata podróży, na której w początkowym etapie musiałam zmierzyć się z własnymi ograniczeniami, mającymi swoje źródło w przestrzeni społecznej, jaki i prywatnej. [...] Z moich osobistych spostrzeżeń wynika, iż jednym ze skutecznych sposobów marginalizacji osób upośledzonych jest ich infantylizacja, odmawianie im pełni człowieczeństwa, niepostrzeganie ich jako osób dojrzałych, mających prawo do stanowienia o sobie w wielu aspektach życia. Nie znamy granic, dlatego z lęku odbieramy im to prawo niemalże całkowicie. W projekcie: „A Star is Born” nadałam moim bohaterom nową „przynależność”, nie wykluczyłam a postawiłam na przeciwległym biegunie: w świetle jupiterów, na wzór ikon- gwiazd kina Hollywood (począwszy od lat 30. do 50.). Główną ideę projektu oparłam na ugruntowanym na trwale w naszej pamięci wizerunku gwiazdy-ikony tamtych lat. Postanowiłam literalnie zastosować się do zasad rządzących ówczesnym wizerunkiem, z całą dbałością i pietyzmem przynależnym tamtej stylistyce, tworzącej ówczesny kanon piękna. Nie stylizowałam moich bohaterów by ich „zakryć”, wręcz przeciwnie, dążyłam do tego, by ich „odsłonić”, poza zwykłymi stylistycznymi zabiegami (make-up, strój, oświetlenie), nie zmieniałam za pomocą retuszu ich cech fizycznych. Zestawiłam naprzeciwko siebie dwa stereotypy: tego, kim w powszechnej świadomości jest ikona-gwiazda kina i tego, kim jest osoba niepełnosprawna umysłowo i fizycznie. Żaden z nich, z oczywistych względów, nie jest wiarygodny, stanowi pewną grę z umowną konwencją. Paradoksalnie jednak pozwala osobom niepełnosprawnym zyskać na chwilę „władzę” nad ciałem i wizerunkiem, poprzez udział w społecznie akceptowanej, podziwianej praktyce. Istotnym elementem projektu jest dążenie do tego, aby zaznaczali oni swoją obecność na każdym jego etapie. Na wystawie, oprócz powiększonych zdjęć, prezentowane są miniatury z ich osobistymi podpisami.

Noema Anita Lipiec

Noema Anita Lipiec – artystka badająca wpływ kultury, tradycji i religii na konstytuowanie bądź rozpad więzi społecznych. Od fascynacji rytuałem, gestem ikonicznym (projekt „Elousa”, 2003, „Więź”, 2013) przeszła do zagadnień postrzegania jednostki – czy też grupy ludzi – szerzej, w kontekście obowiązujących norm społecznych (projekt „A Star Was Born” z udziałem osób upośledzonymi fizycznie i umysłowo). Obecnie tropem, którym posługuje się w swoich pracach jest WYKLUCZENIE, podążanie śladem tego, co zwykle określamy mianem „NORMY”. Mieszka i tworzy w Poznaniu. Doktorantka na Wydziale Komunikacji Multimedialnej Uniwersytetu Artystycznego. www.noemaproject.com