PABLO PICASSO

grafiki

Wernisaż: 29 lipca o godz. 19:00

Na ekspozycję składa się 30 grafik artysty pochodzących ze zbiorów prywatnego kolekcjonera sztuki – Dariusza Matyjasa.

Pablo Picasso należy bezsprzecznie do najwybitniejszych artystów XX wieku.

Ten wszechstronny, uprawiający różnorakie dziedziny sztuki twórca, stał się ikoną międzywojennej awangardy. Długowieczny, żywotny, obdarzony niezwykłą weną twórczą i temperamentem, przez całe swoje życie z pasją odkrywał dla siebie nowe obszary artystycznego działania, burzył je i przekomponowywał na nowo. Był inspirujący, charyzmatyczny, pociągał za sobą innych i wyznaczał nowe drogi sztuce nowoczesnej.

We wszystkich różnorakich dyscyplinach artystycznych, które uprawiał, był wirtuozem, zadziwiającym swą biegłością techniczną i odkrywczością. Jednak przy wszystkich swoich zaletach Picasso był przede wszystkim człowiekiem obdarzonym niezwykłym, rzec by można, pierwotnym instynktem malarskim i rysunkowym. Zbyt często potoczny widz nie dostrzega tego w pracach artysty, oszołomiony efektowną ekstrawagancją prac Picassa. Znakomicie widać to w grafikach.

Grafika stanowi jedną z dyscyplin, którymi zajmował się Picasso. Uprawiał wiele jej odmian: mezzotintę, akwatintę, drzeworyt, linoryt, preferując jednak litografię i akwafortę. Przyjmuje się, że podczas długiego życia artysty powstało około 2000 grafik autorskich – poczynając od schyłku XIX wieku niemal do samej śmierci. Styl i obszar zainteresowań widoczny w grafikach Picassa ewoluuje podobnie jak w malarstwie. Jednak, może w większym niż w malarstwie stopniu, Picasso w grafice nie tyle poszukuje nowych rozwiązań formalnych w celu wyrażania otaczającej go rzeczywistości, ile bawi się warsztatem. To właśnie w grafikach najlepiej widoczna jest maestria jego rysunku, niezwykła umiejętność doboru użytych środków pod kątem przewidywanych efektów końcowych, wreszcie lekkość i swoboda rysunku – po prostu geniusz rysownika.

Picasso przywiązywał ogromną wagę do swych grafik. Choć powstawały one niejako „obok” malarstwa i stanowiły rozwinięcie podjętych w nim wątków, artysta wiele czasu poświęcał pracy nad nimi, mozolnie cyzelując warsztat. Czasami tygodniami i miesiącami zajmował się tylko grafiką, odkładając na bok inne dziedziny swojej aktywności. Jego nieokiełznana natura eksperymentatora właśnie w grafice odnajdywała pole do realizacji. A jednak, jako grafik Picasso jest w powszechnej świadomości mniej znany niż jako malarz czy rzeźbiarz.

Najbardziej obfitujący w graficzne dokonania okres rozpoczyna się od lat trzydziestych XX wieku. Wtedy to niezwykły talent graficzny Picassa dostrzegł jeden z czołowych marszandów międzywojennego Paryża, zaprzyjaźniony z Picassem Ambroise Vollard, zamawiając u niego w roku 1933 sto akwafort. Wyszły one w roku 1937 w formie teki, zatytułowanej „Suita Vollarda”, zawierającej 5 zestawów tematycznych realizowanych przez artystę również w malarstwie. Były to: Minotauromachie (bodaj najbardziej znany cykl graficzny Picassa), Miłosne zmagania, W pracowni rzeźbiarza, portrety Vollarda i cykl inspirowany pracami Rembrandta. Na bielskiej wystawie możemy oglądać cztery prace z tej teki, sygnowane ołówkiem przez artystę.

We wszystkich czterech przejawia się fascynacja antykiem i tradycją, uobecniona czy to poprzez powracający motyw Minotaura, czy kult aktu. Posługuje się w nich artysta, jak w całej „Suicie Vollarda”, cienką kreską, bezbłędnie określającą kształt. I właśnie owa maestria rysunku i erudycyjny wątek narracyjny są istotą tych grafik. Redukcji ulega natomiast cała paleta możliwości warsztatowych, jakie daje akwaforta, bo w tej technice wykonane są wspomniane grafiki. Uzupełnieniem czterech oryginałów są wspomniane reprodukcje wybranych grafik ze „Suity Vollarda”, dające pogląd na jej zawartość i obraz zainteresowań twórczych Picassa z tego czasu.

Technika linorytu reprezentowana jest na wystawie przez dwie prace ( jedna sygnowana, wydana przez Koło Artystów „Pique”, druga niesygnowana, wydana w Karlsruhe) wykonane w 60. latach, tematycznie nawiązujące do motywów obecnych w twórczości Picassa przez cały czas – muzykantów i Don Kichota. Środki artystyczne, zastosowane tu przez Picassa, są różne, jednak obie prace eksponują możliwości, jakie daje technika linorytu. W obu uderza też osławiona już, tak symptomatyczna dla niego, biegłość warsztatowa.

Prawdziwym rarytasem są cztery staloryty poświęcone tematyce erotycznej, bardzo ważnej w całym dorobku artysty. Picasso znany był ze swego temperamentu i skłonności do namiętnych związków z kobietami. Znajdowało to zawsze odzwierciedlenie w jego twórczości. Ukazanie się jego cyklu akwafort zatytułowanego „347” ( w domyśle pozycji erotycznych ), wywołało prawdziwy skandal w i tak liberalnym Paryżu lat 60. Prace, które oglądać możemy na wystawie, są stalorytami perfekcyjnie wykonanymi w 1969 roku przez wydawnictwo amerykańskie, na podstawie oryginałów Picassa, dobrze oddającymi walory oryginału. Są bodaj najbardziej dekoracyjnymi pracami eksponowanymi na wystawie, dzięki zastosowaniu czarnego papieru, na którym finezyjnie wije się misterna, biała kreska Picassa. Dość frywolne, ale i nieco żartobliwe, są kwintesencją natury samego artysty.

W 1959 roku, z okazji 80. rocznicy powstania wieży Eiffla, zamówiono u Picassa okolicznościową tekę grafik ( były to różne prace, niektóre powtarzają się w „Suicie Vollarda” ), wydanych następnie przez znane paryskie wydawnictwo Montmartre. Na wystawie eksponowanych jest 20 odbitek, przeniesionych na płyty cynkowe, sygnowanych przez artystę ołówkiem. Stylistyka tego cyklu, podobnie jak jego tematyka, nawiązuje do antycznych motywów, obecnych w „Suicie Vollarda”.

Dwie heliografiki, z powracającym motywem malarza i modelki oraz clownów, to jedne z najpiękniejszych prac eksponowanych na wystawie. Przypominają swym charakterem lawowane rysunki tuszem bądź akwarele. Sygnowane przez artystę, wydane zostały przez wydawnictwo Verve Mourlot.

Mamy także wielkoformatowe serigrafie barwne, wydane przez wydawnictwo amerykańskie, oraz pięć mniejszych, pochodzących z kolekcji Mariny Picasso, wnuczki malarza, o czym świadczy wydruk na dole prac. Ich stylistyka jest bardzo różnorodna – od postkubistycznej deformacji, poprzez realistyczny monumentalizm form, aż po ascetyczną kreskę, biegłą w określaniu formy.

Także ze zbiorów Mariny Picasso wywodzą się dwie litografie sygnowane jako egzemplarze z zasobów wnuczki artysty. Pochodzą one z teki zawierającej różne prace twórcy, a wydanej przez Marinę w nakładzie 500 egzemplarzy. Wystawę dopełnia czarno – biała litografia i portret z autografem artysty.

* Aleksandra Giełdoń - Paszek *

bilety:

6zł ulgowe 10 zł normalne – cena biletu obejmuje katalog wystawy