40. rocznica Marca ’68

SPOTKANIE Z MARIĄ ZMARZ-KOCZANOWICZ

"Dworzec Gdański" - premierowy pokaz specjalny filmu oraz spotkanie z reżyserką!

"Dworzec Gdański", to wstrząsający dokument, przedstawiający exodus polskich Żydów w latach 1968-1969. W tym roku mija okrągła rocznica wydarzeń z Marca 68. Jest to pierwszy z serii filmów zamówionych przez TVN u najlepszych polskich reżyserów.

"Dworzec Gdański", to wstrząsający dokument, przedstawiający exodus polskich Żydów w latach 1968-1969. W tym roku mija okrągła rocznica wydarzeń z Marca 68. Jest to pierwszy z serii filmów zamówionych przez TVN u najlepszych polskich reżyserów.

Akcja filmu rozgrywa się w izraelskim kurorcie Aszkelon, położonym nad Morzem Śródziemnym, gdzie - począwszy od 1988 roku - co kilka lat odbywają się zjazdy emigrantów. W 1968 roku wszyscy zostali zmuszeni do opuszczenia Polski, a powód był jeden - żydowskie pochodzenie. W tym roku spotkali się po raz piąty. Przyjechało ponad 500 osób (często z dorosłymi już dziećmi) z całego świata (z Australii, Ameryki, Europy) po to, by spędzić ze sobą siedem dni.

Od ich wyjazdu z Polski minęło 37 lat, ale Polska jest wciąż obecna w ich domach. Obecna inaczej, niż w przypadku polskich emigracji: powojennej, czy w latach 80. Wyjeżdżający nie mieli wielkich bagaży, bo mieli ograniczony limit kilogramowy. Wielu wcześniej straciło prace, bo albo zostało wyrzuconych od razu, gdy rozpoczęła się propagandowa kampania zwana antysyjonistyczną, albo wyrzucono ich, gdy wystąpili z podaniem o papiery emigracyjne. Odbierano im mieszkania i wyznaczano datę, kiedy mieli Polskę opuścić. Pozbywali się wiec dobytku. Dla wielu, zwłaszcza młodych ludzi wyjazd ten był tragedią. Nie czuli się Żydami, niektórzy nawet do 1968 r. nie wiedzieli, ze jedno z rodzicowi miało żydowskie pochodzenie.

Dworzec Gdański stal się dla opuszczających Polskę symbolem wygnania, a dla pozostających (i żegnających ich na Dworcu) miejscem upokorzenia. Nikt nie przewidywał, jak potoczy się dalej historia Polski i wielu traktowało to rozstanie, jako ostateczne, na zawsze. Dla wszystkich: wyjeżdżających, ich rodzin i przyjaciół.

W latach 1968-1969 o wydanie dokumentów emigracyjnych na wyjazd do Izraela wystąpiło ponad 12 tys. osób (z czego 4 tys. z Warszawy, 3 tys. z woj. wrocławskiego, 1200 z Łodzi, 1000 z Katowic, 700 z woj. szczecińskiego, 200 z woj. krakowskiego). Osoby emigrujące występowały o wyjazd do Izraela, bo taki był wymóg formalny postawiony przez władze PRL-wskie. Polska przeżyła wiele emigracji po II wojnie. Ta była najbardziej okrutna. Z czego Polacy - nawet teraz po 37 latach - nie zdają sobie sprawy. Poważny procent wyjeżdżających stanowiło elitę polskiego społeczeństwa.

Wśród nich m.in. było:

• 230 pracowników naukowych wyższych uczelni, w tym 25 profesorów, 37 docentów, 10 kierowników katedr;
• 200 pracowników rożnego rodzaju instytutów naukowych, w tym 40 profesorów, 13 docentów (opustoszał m.in. instytut badan jądrowych, z którego wyjechało 40 naukowców);
• 407 adiunktów;
• 200 pracowników prasy i instytucji wydawniczych, w tym kilku redaktorów naczelnych;
• 61 pracowników radia i telewizji;
• 23 mużyków, 20 plastyków, 26 aktorów;
• 525 wysokich urzędników ministerialnych i z centralnych urzędów, w tym 90 dyrektorów i 130 naczelników wydziałów;
• 370 lekarzy.

Emigracją najbardziej zostały dotknięte - Uniwersytet Warszawski, Politechnika Warszawska i Akademie Medyczne oraz Instytut Badan Jądrowych.

[opracowanie: www.culture.pl ]

NOTKI O AUTORKACH FILMU:

Maria Zmarz-Koczanowicz – artysta plastyk, reżyser filmowy. Urodziła się w 1954 w Cieplicach Śląskich.

Ukończyła malarstwo na ASP we Wrocławiu w 1978 oraz reżyserię na Wydziale Radia i TV Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w 1982. Przez rok studiowała scenografię w Warszawie. W 1999r. przez dwa semestry prowadziła zajęcia na uniwersytecie w Buffalo (Media Study). Realizuje głównie filmy dokumentalne. Jest także autorką teatrów telewizji i filmu fabularnego. Spośród wielu wyróżnień wymienić należy nagrodę im. Stanisława Wyspiańskiego za dotychczasowe osiągnięcia w reżyserii filmów dokumentalnych (1988), nagrody Krakowskiego Festiwalu Filmowego za filmy Jestem mężczyzną, Urząd, Pokolenie 89, jak również film Dworzec Gdański – uhonorowany nagrodą Fundacji Monumentum Iudaicum lodzenie Łódzkiego Festiwalu „Człowiek w zagrożeniu” (2007).

Zapytana, skąd bierze pomysły do swych filmów Maria Zmarz-Koczanowicz powiedziała:

"Podrzucają znajomi, przyjaciele, a czasami jest tak, że życie podtyka mi sytuacje tak absurdalne. Czuję się wtedy tak, jakby ze mną było coś niedobrze. I kiedy tak się czuję(...) to odbieram to jako znak, że ta rzecz jest dobrym materiałem na film."

Teresa Torańska – dziennikarka i pisarka, ur. 1 stycznia 1946 w Wołkowysku.
W latach 70. współpracowała z tygodnikiem "Kultura", później także z paryską "Kulturą". Jest autorką wydanych w postaci książkowej pt. Oni wywiadów, w których w okresie stanu wojennego rozmawiała z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami na temat ich oceny dokonań socjalizmu w Polsce. Była także autorką talk-show Teraz Wy w TVP 2 i cyklu wywiadów telewizyjnych z działaczami komunistycznymi, m.in. z prezesem Radiokomitetu w latach 1972-1980, Maciejem Szczepańskim, jednym z twórców gierkowskiej propagandy sukcesu.

Jest pierwszą laureatką Nagrody im. Barbary Łopieńskiej za najlepszy wywiad prasowy. Nagrodzono jej rozmowę z Wojciechem Jaruzelskim.

Obecnie pracuje w ”Dużym Formacie”, dodatku do "Gazety Wyborczej", gdzie przeprowadza wywiady z czołowymi postaciami polskiej sceny publicznej. Autorka scenariusza filmu dokumentalnego "Dworzec gdański" (2007) w reżyserii Marii Zmarz-Koczanowicz.

bilety:

wstęp wolny