BORYS GODUNOW
- 28 października 2007, niedziela» 19:00
- 27 października 2007, sobota» 19:00
- 26 października 2007, piątek» 19:00
- 21 października 2007, niedziela» 19:00
- 20 października 2007, sobota» 19:00

"BORYS GODUNOW" Modest Musorgski, projekt plakatu: Andrzej Pągowski
Modest Musorgski
MEGAWIDOWISKO OPERY WROCŁAWSKIEJ HALA STULECIA – WROCŁAW, PAŹDZIERNIK 2007
premiera spektaklu: 19 października 2007 r.
OPIS PROJEKTU
KOMPOZYTOR I DZIEŁO Modest Musorgski, genialny samouk, muzyczny i dramatyczny realista, uchodzi za enfant terrible muzyki rosyjskiej XIX w. Jego cała twórczość była ściśle związana z intonacjami rosyjskiej muzyki ludowej. Nowatorskie dążenia kompozytora najsilniej objawiły się w dziedzinie harmoniki, wywierając znaczny wpływ na późniejszą twórczość impresjonistów – przede wszystkim Debussy’ego. Na gruncie opery Musorgski stworzył odmienny pod wieloma względami od dotychczasowych form gatunek „ludowego dramatu muzycznego”.
„Borys Godunow” Musorgskiego to jedno z dzieł muzycznych o szczególnym
dla historii muzyki znaczeniu. Zajmuje ono miejsce wyjątkowe zarówno w całej muzyce rosyjskiej, jak też i w twórczości samego Musorgskiego. Choć
wtajemniczeni w sztukę kompozycji mogą w nim znaleźć błędy i niedociągnięcia, dzieło przedstawia niezwykle wysoką wartość pod względem muzycznym i dramatycznym. Wywarło wpływ na całą estetykę
gatunku operowego, a mimo to nie zdołało służyć za wzór samemu
kompozytorowi, bowiem próba stworzenia drugiego dzieła o podobnym
charakterze – „Chowańszczyzny” – nie została uwieńczona pełnym
powodzeniem. Kolejnym paradoksem jest fakt, że „Borys Godunow” zachowuje
tradycyjne, ulubione przez XIX-wieczną arystokrację i burżuazję formy
grand opéra, a jednocześnie spełnia postulaty najbardziej postępowych
krytyków i teoretyków sztuki ówczesnej Rosji, zwalczających ideę
„sztuki dla sztuki”, a żądających jej związania z życiem i problemami
społecznymi. Jest to więc dzieło rdzennie rosyjskie – odzwierciedla
znakomicie różnorodne prądy i kierunki nurtujące w tym okresie
inteligencję rosyjską. W oparciu o poemat Puszkina Musorgski stworzył 7 scen operowych malujących wyraziście tragedię rosyjskiego ludu oraz polityczną anarchię, a na tym tle – osobisty dramat cara Borysa. Pod względem dramatycznym sceny te jednak nie bardzo się ze sobą wiązały;
główne postaci pojawiały się i znikały bezpowrotnie, ze szkodą dla
rozwoju akcji. Poza tym w całej operze znajdowała się tylko jedna i to uboczna rola kobieca. Dodając do tego muzyczne nowatorstwo i dość
„rewolucyjny” miejscami charakter libretta, nietrudno zrozumieć, że opera Musorgskiego wydała się władzom Carskiej Opery w Petersburgu nadto
„nietypowa” i że w 1871 r. została odrzucona. Kompozytor jednak nie zraził się i w ciągu dwóch lat opracował nową redakcję „Borysa
Godunowa”. Podzielił go na 4 akty z prologiem, dodał 2 pełne sceny
ukazujące fałszywego Dymitra na polskim dworze wojewody Mniszcha, ponadto
wprowadził szereg istotnych zmian. W nowej wersji „Borys Godunow” został
wystawiony w Teatrze Maryjskim, przynosząc kompozytorowi ogromny sukces.
Jednak najbliżsi przyjaciele Musorgskiego z Potężnej Gromadki nie mogli mu
darować licznych „nieprawidłowości” muzycznych, surowości harmonii i pozornego ubóstwa instrumentacji.
Najbardziej raziło to Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, mistrza orkiestracji i techniki kompozytorskiej, który chcąc przysłużyć się dziełu zmarłego przyjaciela, w latach 90 XIX w. sporządził kompletnie nową wersję całej opery, korygując i retuszując cały szereg momentów, jego zadaniem wyraźnie słabych czy błędnych. Opracował nową instrumentację i dokonał radykalnych skrótów. Krytykowany za swoje interwencje stworzył w latach 1906-1908 nową wersję, rozszerzoną o uroczystą muzykę koronacyjną i poloneza. Te wstawki są charakterystyczne dla stylu opracowania Rimskiego- Korsakowa. Dramat muzyczny Musorgskiego nabrał charakteru wielkiej opery romantycznej, który wyraźnie wzmocniła barwna, jasna instrumentacja, udoskonalenia i uproszczenia harmonii i rytmu oraz podział na akty i sceny. Podczas paryskiej premiery w 1908 r. Fiodor Szalapin, jeden z najwybitniejszych śpiewaków (bas) przełomu XIX i XX wieku, przyczynił się do światowego sukcesu opery w opracowaniu Rimskiego-Korsakowa. Wrocławska inscenizacja oparta będzie właśnie na tej wersji.
REŻYSER I DZIEŁO YURI ALEXANDROV – SŁOWO OD REŻYSERA
WIELKA SMUTA
Wrocławski „Borys” – to próba ujęcia całej historii rosyjskiego
caryzmu na przestrzeni czterech wieków – od początku władania Domu
Romanowych do naszych czasów, pokazująca jak dużo wspólnego jest w rozwoju
ludzkości. Sedno spektaklu nie leży w tym, czy Borys uczestniczył w fizycznym usunięciu carskiego potomka, ale w tym, że w losie każdego
władcy narodowa plotka będzie szukać i znajdować swojego „zabitego
carewicza” i będzie odpowiadać na ucisk swoją obcością wobec władzy,
cyniczną obojętnością wobec zła i dobra, zmieniającą się w bezsensowną wesołość i straszne święto, od którego zaczyna się spektakl i którym się kończy w scenie pod Kromami.
Główny obraz spektaklu to skomplikowane przeplatanie się szyn kolejowych, szpecących ziemię. To ślepy zaułek. To drogi, po których porusza się historia ludzkości. Masy ludowe istnieją w tej zamkniętej przestrzeni rodząc carów, prawowitych i samozwańczych i niemal się nie zmieniają wraz z upływem czasu. Obok przesuwają się wagony pociągów – maleńki wagonik z ciałem zabitego carewicza, od czasu do czasu przenikając przestrzeń sceny przesuwa się brudny, ciasny wagon ogrzewanym piecykiem (scena w kielii) czy platforma dla więźniów (scena z Wasilija Błażennego ).
To wieczny ruch – od Borysa Godunowa do Mikołaja II i Putina. Zmieniają się władcy, ale nie zmienia się ludzkość, bo naród to wyjątkowa, stała wielkość. Scena będzie również dworcem kolejowy, który jednoczy wszystkich, i Rosjan i Polaków. Wszyscy jesteśmy na dworcu, bo dworzec to przede wszystkim zmienność, nieśmiała nadzieja na przemiany – te oczekiwane i te wzbudzające lęk.
Biorąc pod uwagę skalę i niezwykły zasięg przestrzeni teatru (Hala Stulecia), twórcy tego spektaklu pragną poszerzyć znaczeniowe ramy utworu, w pierwszej kolejności rozpatrując go jako dramat Rusi, w której odbijają się problemy, o których, mam nadzieję, rozmyśla się również w Polsce. Z tego powodu wybrano rzadko wykorzystywaną drugą redakcję tekstu, w której zawarty jest polski akt i sławne Kromy – scena bezsensownego i ostrego buntu – święta kończącego spektakl wiecznym pytaniem: co dalej?
W reżyserii Yurija Alexandrova „Borys Godunow”, który w historii gatunku stanowi dzieło przełomowe, zarówno jeżeli chodzi o treść libretta, temat jak i formę muzyczną, staje się uniwersalnym dramatem władzy. Niemal jak w antycznej tragedii sam fakt jej zdobywania, sprawowania i konieczność jej utrzymania uruchamia mechanizm destrukcji, niszczący samego tyrana i będący przekleństwem podległego mu narodu. Za sprawą niezłomnej i nieuleczalnej natury ludzkiej mechanizm władzy staje się cykliczny, koniec jednej tyranii staje się początkiem następnej i koło historii toczy się znów po tym samym zamkniętym torze. W historii panowania Borysa Godunowa można odnaleźć obraz sprawowania rządów przez władców wszystkich epok, generacji i krain – staje się ona przypowieścią o jednym z największych problemów ludzkości: wspólnej tragedii rządzących i rządzonych.
Reżyser spektaklu, Yuri Alexandrov, wraz ze scenografem Pawłem Dobrzyckim zamierzają wykorzystać architekturę Hali Stulecia jako naturalną scenerię spektaklu.
REALIZATORZY I WYKONAWCY
W megawidowisku weźmie udział łącznie ok. 200 artystów.
KIEROWNICTWO MUZYCZNE – prof. Ewa Michnik, dyrektor naczelny i muzyczny Opery Wrocławskiej, posiada bardzo wysokie kwalifikacje muzyczne w realizacji megaprodukcji operowych, to wybitny dyrygent występujący ze znakomitymi zespołami na najbardziej liczących się scenach operowych Europy i świata. Wszystkie dotychczasowe megawidowiska Opery Wrocławskiej przygotowane w warstwie muzycznej według jej koncepcji artystycznej były bardzo wysoko oceniane przez międzynarodowe grono krytyków muzycznych.
REŻYSERIA – Yuri Alexandrov. To jeden z najwybitniejszych rosyjskich reżyserów teatralnych, któremu przypisuje się miano innowatora opery. Od prawie 30 lat związany jest z Teatrem Maryjskim w St. Petersburgu. W 1987 r. reżyser założył Chamber Music Theatre, początkowo pomyślany jako kreatywne „laboratorium” operowe, które z czasem rozwinęło się w profesjonalną Scenę Operową St. Petersburga, znaną w Rosji i za granicą. Za swoją twórczość reżyser został uhonorowany najważniejszymi nagrodami teatralnymi w Rosji. Inscenizacje Alexandrova cechuje naturalność, różnorodność i odwaga inscenizatorska. Śmiało adaptuje, analizuje i eksperymentuje z klasycznymi tekstami operowymi. Dzięki unikalnej estetyce i oryginalnym pomysłom jego sztuka wyznacza nowe kierunki w reżyserii scenicznej. Pomysły inscenizacyjne Alexandrova są intrygujące, przepełnione alegorią i metafizyką. Jedną z głównych dewiz artysty jest metafora, wyrażająca jego wewnętrzny, głęboko duchowy, filozoficzny i poetycki świat. Spektakle w reżyserii Yurija Alexandrova każdorazowo wywołują poruszenie wśród odbiorców i krytyki, urastając do rangi wydarzeń artystycznych, odnotowywanych przez wszystkie media. Yuri Alexandrov wystawił ponad dwieście produkcji operowych na rosyjskich i światowych scenach operowych. Były to m.in. „Opowieści Hoffmanna” Offenbacha (Mińsk), „Rigoletto” i „Aida” Verdiego, „Kniaź Igor” Borodina, „Uprowadzenie z Seraju” Mozarta i „Trubadur” Verdiego (Cheboksary), „Adrienne Lecouvreur” Cilea (Chisinau), „Magdalena” Prokofiewa, „Napój miłosny” Donizettiego (Samara), „Traviata” Verdiego, „Eugeniusz Onegin” Czajkowskiego (Kazachstan), „Napój miłosny” Donizettiego (Ryga), „Chowańszczyzna” Musorgskiego (Moskwa, Teatr Balszoj), „Don Giovanni” Mozarta (Wilno), „Kniaź Igor” Borodina, „Eugenisz Onegin” Czajkowskiego (Turcja), „Eugenisz Onegin” Czajkowskiego, „Don Giovanni” Mozarta (Włochy) i „Dama pikowa” Czajkowskiego (USA). Jednym z ostatnich spektakli wyreżyserowanych przez Alexandrova jest „Turandot” Pucciniego, zrealizowany w czerwcu 2003 w Weronie. Było to wydarzenie bez precedensu; po raz pierwszy w historii teatr w Weronie zaprosił rosyjskiego reżysera na scenę klasycznej opery włoskiej. W marcu 2006 r. w Metropolitan Opera z entuzjazmem została przyjęta „Mazepa” Czajkowskiego w doskonałej inscenizacji Alexandrova.
SCENOGRAFIA – Paweł Dobrzycki
KOSTIUMY– Małgorzata Słoniowska
PRZYGOTOWANIE CHÓRU – Małgorzata Orawska
CHOREOGRAFIA – Bożena Klimczak
SOLIŚCI (40 osób) – gwiazdy polskich i europejskich scen operowych.
ORKIESTRA (85 muzyków), CHÓR (200 osób) i BALET (30 osób) Opery Wrocławskiej, muzycy dysponujący bardzo wysokimi kwalifikacjami muzycznymi, występujący na najbardziej liczących się scenach muzycznych Europy, mający na koncie udział w licznych inscenizacjach operowych i megaprodukcjach, a także regularnie uczestniczący w fonograficznych nagraniach dzieł operowych.
PROJEKT PLAKATU – Andrzej Pągowski, jeden z najwybitniejszych plakacistów polskich. Artysta zaprojektował plakat do spektaklu premierowego Opery Wrocławskiej już po raz trzeci; poprzednie realizacje dla wrocławskiego teatru plakaty do premiery „Straszny dwór” (1983) oraz „Halka” (2005).
Koncert świąteczny z udziałem największych gwiazd
7 grudnia 2024 - 20:00 | KUP-BILET | 149zł
Hala Orbita
ul. Wejherowska 34 Wrocław
67 234teatr
W programie "Dawaj na solo"
7 grudnia 2024 - 17:00
Klub Wędrówki
ul. Podwale 37/38 Wrocław
159 195teatr
Limba
6 grudnia 2024 - 19:00 | KUP-BILETjest więcej terminów
Sala Formalna - Centrum na Przedmieściu we Wrocławiu
Prądzyńskiego 39a Wrocław
3 529teatr
Andrzej Sikorowski z zespołem - 50 lat na estradzie
6 grudnia 2024 - 19:00 | KUP-BILET | 149zł
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
126 757teatr
"BLIND EXISTENCE" TOUR 2024
6 grudnia 2024 - 18:00 | KUP-BILET | 40zł
Klub Muzyczny LIVERPOOL
ul. Świdnicka 37 Wrocław
120 034teatr
SZALONE NOŻYCZKI
6 grudnia 2024 - 20:00jest więcej terminów
Wrocławski Teatr Komedia
pl. Teatralny 4 Wrocław
26 131teatr
Premiera programu "Sport to Zdrowie"
5 grudnia 2024 - 20:00 | KUP-BILET | 25złjest więcej terminów
Pub Sportowy Wembley
ul. Ruska 47/48A Wrocław
3 345teatr
Soyka Kwartet
4 grudnia 2024 - 19:00 | KUP-BILET | 159zł
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
12 934teatr
PORTER/KARCZEWSKA - On The Wrong Planet
3 grudnia 2024 - 20:00
Stary Klasztor
Purkyniego 1 Wrocław
6 766teatr
Stand-up / Wrocław II termin / Bartosz Zalewski - "Obietnica zmierzchu"
2 grudnia 2024 - 20:30
Vertigo Jazz Club & Restaurant
ul. Oławska 13 Wrocław
3 537teatr
Wrocław VIII / Stand-up: Sebastian Rejent - Mam autyzm / 2.12.2024 / g. 19:00
2 grudnia 2024 - 19:00
Klub Wędrówki
ul. Podwale 37/38 Wrocław
5 188teatr
A miało być tak miło — impro drama [18+]
2 grudnia 2024 - 19:00
Improwizowane Poniedziałki
PUB Schody Donikąd Plac Solny 13 50-061 Wrocław Wrocław
4 791teatr
Stand-up / Wrocław / Bartosz Zalewski - "Obietnica zmierzchu"
2 grudnia 2024 - 18:00
Vertigo Jazz Club & Restaurant
ul. Oławska 13 Wrocław
4 703teatr
Przygotuj się na niezapomnianą przygodę pełną śmiechu, muzyki i niespodzianek!
2 grudnia 2024 - 20:30jest więcej terminów
Sala Audytoryjna WCK
ul. Wystawowa 1 Wrocław
157 274teatr
Klimakterium 2
2 grudnia 2024 - 19:00jest więcej terminów
Sala Koncertowa Radia Wrocław
Al. Karkonoska 10 Wrocławjest więcej miejsc
5 492 943teatr
Bonobo - randka w ciemno
1 grudnia 2024 - 15:30/18
Impart Centrum
ul. Piłsudskiego 19 Wrocław
124 500teatr
Wydarzenie w ramach festiwalu poświęconego twórczości L. A. Moczulskiego
1 grudnia 2024 - 17:00 | KUP-BILET | 80zł
Ośrodek Działań Twórczych Światowid
ul. Stefanii Sempołowskiej 54a Wrocław
3 937teatr