Monumentalne szkłem malowanie

Witraże Jerzego Skąpskiego

Po raz kolejny Muzeum Architektury zaprosiło w swoje mury twórcę witraży. Sztuka witrażowa zadomowiła się tu na dobre od wielu lat, także za sprawą wspaniałej kolekcji zabytkowych witraży, której spora część prezentowana jest na stałej wystawie od 1998 roku. W ostatnich latach przedstawialiśmy w muzeum kilkakrotnie twórczość współczesnych witrażystów średniego pokolenia, mogących już poszczycić się sporym dorobkiem i wybitnymi osiągnięciami (wrocławscy artyści: Beata i Tomasz Urbanowiczowie, Beata Stankiewicz-Szczerbik i Sławomir Oleszczuk oraz Heinz Ebner z Wiednia). Obecnie przedstawiamy imponujący dorobek artysty niezwykle doświadczonego, o niekwestionowanej w Polsce, a także w Europie, pozycji, który od wielu lat wypełnia malowanymi światłem i kolorem szklanymi kompozycjami okna wielu kościołów w Polsce, ale także za granicą (w Sundsvall w Szwecji i w Tambowie w Rosji).

Jerzy Skąpski urodził się w Hebdowie, niewielkiej miejscowości pod Krakowem. Jak sam mówi, lata dzieciństwa tam spędzone ukształtowały jego wrażliwość, wyobraźnię, religijność wreszcie. Jego osobowość artystyczna formowała się w czasie studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w latach 1952-1958, pod okiem wybitnych profesorów – Emila Krchy, Macieja Makarewicza, czy wreszcie Adama Stalony–Dobrzańskiego, który wprowadzał go w tajniki sztuki witrażowej.

Jerzy Skąpski projektuje przede wszystkim przeszklenia do obiektów sakralnych. Do najważniejszych dzieł artysty należą witraże w bazylice Najświętszego Serca Jezusowego w Krakowie, w kościele Matki Bożej Częstochowskiej w Drogomyślu i w kościele redemptorystów Stella Maris w Gdyni – we współpracy z nieżyjącą już pierwszą żoną – Marią Roga-Skąpską, w kościele Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu (Pomnik Męczeństwa Dzieci Zamojszczyzny), kościołach Opatrzności Bożej i Matki Boskiej Anielskiej w Warszawie, kościele św. Maksymiliana w Oświęcimiu, kościele św. Jadwigi Królowej w Krakowie, kościele św. Krzyża w Zakopanem, kościele garnizonowym Marynarki Wojennej w Gdyni Oksywiu, kościele św. Wojciecha w Jaworznie, kościele NMP Matki Kościoła w Białymstoku czy też, jeszcze będące w trakcie realizacji, w kościele NMP Królowej Polski w Głogowie na Dolnym Śląsku. Niektóre z nich stawiają Skąpskiego w rzędzie artystów realizujących największe przeszklenia w Polsce (w kościele Stella Maris w Gdyni – 58 okien wspólnie z żoną, o łącznej powierzchni 400 m², w Oświęcimiu – sześć okien o powierzchni 204 m², w Drogomyślu – 180 m², w Jaworznie - 177 m²,). Choć oczywiście nie rozmiary okien świadczą o wielkości artysty, niemniej trudno nie dostrzec skali trudności, jaką napotyka projektant przy takich realizacjach i nie podziwiać artystycznej wyobraźni i jednocześnie jakiejś plastycznej dyscypliny, która pozwala okiełznać tę przestrzeń i pozwala stworzyć dzieło jednorodne estetycznie i o czytelnym przesłaniu ideowym zarazem. Nie mniejsze znaczenie zarówno z uwagi na zawarte w nich treści religijne jak i wyraz artystyczny mają bardziej kameralne witraże zrealizowane w licznych kaplicach, z których sam autor bodaj najbardziej wyróżnia te w hospicjum św. Łazarza i w kaplicy więzienia Montelupich w Krakowie.