MALARSTWO - PASTEL

Antonina Filipajtis

Twórczość Antoniny T. Filipajtis należy do najciekawszych zjawisk współczesnej plastyki nieprofesjonalnej. U jej podstaw leży intuicja, która zdecydowała również o wierności pewnej konwencji plastycznej. Twórczość tę charakteryzuje także pewien rytm wynikający z określonych tematów oraz podejmowania nowych w ustalonych już ramach schematów kompozycyjnych. Spójność motywacji decydujących o powstaniu tych prac często na przestrzeni wielu lat, pozwala je łączyć w cykle, które wyznaczają etapy pracy twórczej, tj. Strachy na wróble czyli subtelność barwy, Ptaki pani Tosi, Misterium, Pejzaże plenerowe. Ale zauważam, ze autorka najchętniej sięga do pasteli, w której powstają różne cykle, np. Mucha, Żaba, Ważka, a przede wszystkim Ptaki. W je pracach nie trzeba szukać zręcznego pociągnięcia pędzlem, czegoś zaskakującego lub dziwnego efektu; jest w nich tylko stopniowe wyłanianie się piękna. Barwa jest zawsze osłabiona rozproszonym światłem, a kolory sprawiają wrażenie, że łagodnie rozkwitają na powierzchni obrazu. Malarstwo niej pojawiło się w jej życiu przypadkowo. Z okresu nauki w szkole w Chełmie Lubelskim zapamiętała malowanie laurek z irysami, które podarowała swojej mamie. Irysy z dziecinnego zeszytu w pewnym sensie definiują całą jej twórczość. Antonina T. Filipajtis w 1957 roku podejmuje studia ekonomiczne we Wrocławiu. Jako ekonomistka pracuje we wrocławskich firmach ekonomicznych. W 1980 roku kończy Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej we Wrocławiu. Uczyła się w Marii Karpińskiej, Janusza Halickiego, Jerzego Wojciecha Bińca, Andrzeja Żarnowieckiego, Tadeusza Wrońskiego, Edwarda Kostki, Ryszarda Grzesia, Jurka Kozierasa. Mówi, że nie było dla niej wówczas większej radości niż malowanie. Artystka tworzy wyraźnie świadoma warsztatu, świetnie wykorzystuje posiadaną wiedzę i umiejętności. Natura, konkret jest dla niej czasami tylko pretekstem, punktem wyjścia do własnych poszukiwań – możliwości operowania plamą i linią, zestawień kolorystycznych dopuszczających wszelką grę wyobraźni. Kolejne warianty barwne potwierdzają tylko możliwość swobody kreacji. Zwiastunem cyklu Ptaki były akwarele i pastele przedstawiające Dropie i Flamingi różowe czy Flamingi pastelowe. Ten sam temat w zależności od techniki stwarza inny klimat, a oleje to dwa różne obrazy, choć mają identyczną kompozycję, kolor, wzbudzają jednak inne emocje. Ale są takie prace olejne, które wyzwalają – określają klimat i charakter ptaka. Są to obrazy Sowa, Kormorany, Dudek, Sokół, Kondor, Bataliony, Sekretarz, Orzeł czy też Żurawie. Większość płócien tej malarki zawiera prawie pełny zestaw podstawowych barw. Pojawiają się jednak i takie prace, w których dominują odcienie jednej barwy. Mogą to być subtelne róże czy lekko podkolorowane biele w pejzażach zimowych. Prace Antoniny T. Filipajtis prezentowane były na 22 wystawach indywidualnych, m.in. we Wrocławiu, Lublinie, Chełmie, Polici nad Metuji, Ciechocinku, Środzie Śląskiej i około 60 wystawach zbiorowych. Otrzymała nagrodę Prima Inter Aedefices Artium Amatorii (1996), Nagrodę Październikową Wrocławia za rok 1995, Nagrodę Artystyczną - Statuetkę Artura (1992), Członkini Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury, Galerii Słowa i Obrazu we Wrocławiu i Dolnośląskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków we Wrocławiu. Tereniusz Nawrocki