Czyli o zepsutych maszynach i biologicznych egzemplarzach oraz o ciałach bliskich i wyjątkowych

*Czy kult zmarłych stoi w opozycji do rozwoju medycznego? Ostatni wykład Dysku Gepperta przed wakacjami związany będzie z trudną tematyką śmierci. Socjolożka, Marta Zawodna, mowić będzie o ciele martwym i dwoch sposobach odnoszenia się do zwłok - sprzecznych, ale przenikających się. *

Wspołczesne podejście do martwego ciała zawiera w sobie wiele sprzeczności. Z jednej strony mamy do czynienia z pośmiertną celebracją cielesnej powłoki człowieka (np. tanatopraksja), z drugiej zaś dokonuje się fragmentaryzacji zwłok i przenoszenia pobranych narządow, tkanek do wnętrza żywych ciał. Od XIX wieku w kulturze zachodniej każdy zmarły ma prawo do grobu i pomnika, ale tak samo szczątki każdego zmarłego mogą stać się jednym z wielu obiektow badań naukowych.

Wspołwystępowanie tak rożnych sposobow podchodzenia do zwłok to efekt przemian w kulturze zachodniej, ktore doprowadziły do wytworzenia dwoch odmiennych modeli rozumienia martwego ciała i postępowania z nimi. Pierwszy z nich polega na traktowaniu go jak maszyny, organizmu biologicznego, będącego idealnym modelem ciała żywego. Podejście to pojawia się w badaniach naukowych (np. medycyna), a jego korzenie tkwią w renesansowej rewolucji anatomicznej i w osiemnastowiecznych początkach biowładzy. Drugi sposob postępowania ze zwłokami akcentuje wyjątkowy status martwego ciała związany z utożsamianiem go przez żywych z rozpoznawalnym indywiduum (np. członkiem rodziny). Pojawia się on w pośmiertnych zabiegach wokoł ciała oraz w kulcie zmarłych, a jego korzeni należy szukać w przemianach społecznych mających miejsce w ostatnich dwoch wiekach. Wspołcześnie te dwa odmienne podejścia nieustannie się przenikają, co może prowadzić do konfliktow pomiędzy zwolennikami konkretnych sposobow postępowania z ciałem, ale także do zaskakujących połączeń dwoch tak rożnych sposobow myślenia (np. transplantacja jako dar).

*Marta Zawodna *- absolwentka poznańskiej historii i socjologii. Doktorantka w Instytucie Socjologii UAM. Pisze pracę doktorską na temat sposobow postępowania z ciałami zmarłych i szczątkami ludzkimi, ze szczegolnym uwzględnieniem miejsc zagłady Żydow w okresie powojennym w Polsce. Publikowała w czasopismach „Kultura i Społeczeństwo", „Zagłada Żydow. Studia i Materiały".

Kuratorem cyklu DYSK Gepperta jest Bartek Lis (Fundacja ART TRANSPARENT, MWW).**

**

bilety:

wstęp wolny