Filozofia fenomenu – Buxtehude, Bach, Gembalski

Program
Johan Adam Reinken
Toccata in G
Johann Sebastian Bach
Fantazja i fuga (niedokończona) c-moll, BWV 562
Dietrich Buxtehude
Passacaglia d-moll
Johann Sebastian Bach
Preludium i fuga e-moll BWV 548
Carl Philipp Emanuel Bach
VI Sonata a-moll (Allegro assai – Adagio – Allegro)
Johann Sebastian Bach
Passacaglia c-moll BWV 582
Julian Gembalski
B – A - C - H (improwizacja)

Wykonawcy
Julian Gembalski – organy

Recital profesora Julina Gembalskiego jest próbą filozoficznego ujęcia fenomenu twórczości największego kompozytora w dziejach kultury Zachodu. Najbardziej rozpoznawalny obecnie autor utworów organowych epoki baroku, nie był przecież jedynym kompozytorem tworzącym na ten instrument. Lipski kantor z podziwem i szacunkiem odnosił się zwłaszcza do sztuki wykonawczej i twórczości starszego kolegi po fachu, Dietricha Buxtehudego. Przebył nawet ponad 450 kilometrów (pieszo!) z Arnstadt do Lubeki, aby poznać go osobiście i wysłuchać jego gry. Trzykrotnie odwiedzał też Hamburg, żeby posłuchać czterdzieści lat starszego – Johana Adama Reinkena. Koncerty organowe tych kompozytorów-organistów musiały wywrzeć silny wpływ na preludia, toccaty i fugi, które Bach komponował później.

Układając program na piątkowy wieczór profesor Gembalski kierował się chęcią przybliżenia kunsztownej spuścizny mistrza polifonii, właśnie w szerokim kontekście kompozytorów, którzy tworzyli przed nim samym (Johan Adama Reinken, Dietrich Buxtehude) ale także, tych, którzy tworzyli po nim (syn Carl Philipp Emanuel Bach). Zawarł także kompozycje Bacha, pełne ukrytej symboliki, a przy tym niezwykle wirtuozowskie. Monumentalna Passacaglia i fuga c-moll BWV 582, to wczesna kompozycja Bacha, będąca imponującym świadectwem kunsztu i inwencji młodego artysty. W Preludium i fudze e–moll BWV 548, usłyszymy silnie schromatyzowany temat (a zastosowanie chromatyzacji, prawie zawsze oznacza, że kompozytor chce nam coś ważnego powiedzieć). Utwór ten, ze względu na ogromne rozmiary, nazwany jest niekiedy „symfonią dwuczęściową”. Natomiast Fantazja i fuga c-moll to mroczna i surowa kompozycja. Historia jej powstania jest dość zaskakująca. Pierwsze ogniwo, fantazja, zostało napisane przez kompozytora podczas pobytu w Weimarze w latach 1708–1717. Niedokończoną fugę dodano natomiast dużo później – w 1745 roku. Badacze nie są zgodni co do tego, czy rzeczywiście jest dziełem Bacha. Niektórzy stawiają hipotezy, że napisał ją jeden z jego uczniów bądź synów. Prawdopodobnie nigdy nie dowiemy się jak było naprawdę i dlaczego kompozycja ta nie została dokończona. Jednak tę właśnie część utworu, której kompozytor (bądź jego uczeń czy syn) nie dokończył, posłuchamy w improwizacjach profesora Gembalskiego. Tematem jego improwizacji będzie także słynne muzyczne motto zamknięte w dźwiękach „B-A-C-H”.

***

Bezpieczne zakupy w Bilety24. W przypadku odwołania wydarzenia, gwarantujemy automatyczny zwrot środków potwierdzony komunikatem wysyłanym na adres e-mail, podany podczas zakupu.