Szymanowski i taniec
- 29 października 2006, niedziela» 19:00
- 7 października 2006, sobota» 19:00
- 5 października 2006, czwartek» 19:00
Inauguracja sezonu 2006/2007
w Operze Narodowej
Trzy wielkie dzieła Karola Szymanowskiego. Troje wspaniałych choreografów: trzy style, trzy energie, trzy przestrzenie. Nowoczesne, śmiałe realizacje.
W 70-lecie śmierci Karola Szymanowskiego Opera Narodowa przygotowała
specjalne wieczory baletowe zatytułowane Szymanowski i taniec
.
Przedstawienia składają się z trzech części: III Symfonia Pieśń o nocy
, Stabat Mater
i Harnasie
. W czasie każdego wieczoru na scenie wystąpi 80 tancerzy, chór i soliści śpiewacy. Orkiestrą dyryguje
Kazimierz Kord, zaś choreografię przygotowali Jacek Przybyłowicz,
Ewa Wycichowska i Emil Wesołowski.
Scenografia jest dziełem Magdaleny Tesławskiej i Pawła Grabarczyka.
III Symfonia "Pieśń o nocy" (1916)
Choreografia: Jacek Przybyłowicz
Napisana do tekstu XIII-wiecznego perskiego poety i mistyka Merlany
Dżalaluddina Rumiego. Komponując tę symfonię Karol Szymanowski wprowadził akcenty orientalne i charakterystyczne zwroty melodii, tworząc dzieło o subtelnej, wyrafinowanej kolorystyce brzmieniowej. To przepiękna wizja nocy, niosąca wielką iluminację, rozjaśniająca tajemnicę bytu.
Kiedy mając 11 lat usłyszałem po raz pierwszy
III Symfonię
Szymanowskiego', był to dla mnie prawdziwy wstrząs. Szereg tygodni
chodziłem potem jak zaczadziały. To jak gdyby narkotyczne działanie muzyki
Szymanowskiego trwało przez kilka lat…' – wspominał Witold Lutosławski.
'Gorąca, ekstatyczna, nowa i dziwna, niepowtarzalna w swej tajemniczej głębi i nastroju…" – to fragment recenzji Tadeusza Andrzeja Zielińskiego, muzykologa i krytyka muzycznego.
Stabat Mater (1926)
Choreografia: Ewa Wycichowska
Napisana do polskiego przekładu słynnej średniowiecznej sekwencji autorstwa Józefa Jankowskiego "Stała matka bolejąca", to jedno z największych arcydzieł polskiej muzyki XX wieku. "Stabat Mater" (Lament Matki), stojącej u stóp ukrzyżowanego Syna, to modlitewne wyciszenie, rozpięte między liryzmem i dramatyzmem, ciszą i krzykiem, o namiętnie bolesnej ekspresji. Emocje, zawarte w słowach i wstrząsającej muzyce, sięgają tu zenitu.
Geneza powstania Stabat Mater jest dość zawiła. Początkowo dzieło zamówiła u Szymanowskiego księżna de Polignac, która później wycofała się z tego pomysłu. Szymanowski w liście do przyjaciół napisał o tym fakcie tak: "Stara Poliniaczycha dotychczas milczy, czyli prawdopodobnie z całej afery nici. Nic to jednak nie przeszkadza, że mogę sobie dla własnej frajdy taką kompozycję napisać...".
Jakiś czas później zamówienie na requiem na cześć zmarłej żony Izabelli złożył u Szymanowskiego warszawskiego przedsiębiorca i mecenas kultury Bronisław Krystall. Ostatnim impulsem do napisania tego dzieła była tragiczna śmierć ukochanej siostrzenicy kompozytora, Alusi Bartoszewiczówny. W obliczu śmierci Alusi, Szymanowski zaproponował Krystallowi formę Stabat Mater zamiast tradycyjnego requiem, jednak – zgodnie z umową – utwór otrzymał dedykację "Pamięci Izabeli Krystallowej".
'Potężna siła emocjonalna muzyki ujawnia się tu bez pomocy wybujałej
gestykulacji, efektownej szaty brzmieniowej i piętrzenia wyszukanych
akordów. Głębokie, przejmujące uczucie szuka bezpośredniego ujścia
poprzez prostotę - melodii, harmonii, faktury, często nawet pulsu
rytmicznego - i skupienie. … Stabat Mater
jest przyjmowane przez
publiczność goręcej niż jakiekolwiek inne dzieło Szymanowskiego' –
napisał Tadeusz Andrzej Zieliński w książce "Szymanowski. Liryka i ekstaza" wydanej w 1997 roku przez PWM Kraków.
Harnasie (1931)
Choreografia: Emil Wesołowski
To pierwszy w historii muzyki polskiej utwór sceniczny w całości oparty na folklorze Podhala. Balet-pantomima opowiada historię dziewczyny porwanej przez górskich zbójników, która wkrótce zakochała się w ich przywódcy - harnasiu. Po powrocie do miasta została siłą wydana za mąż za bogatego gazdę, a następnie uprowadzona podczas wesela przez ukochanego…
Utwór przeznaczony na tenor solo, chór mieszany i orkiestrę został skomponowany przy współpracy Jerzego Mieczysława Rytarda.
Pierwszy impuls do stworzeniu takiego dzieła dał Szymanowskiemu kontakt z muzyką Strawińskiego w roku 1912. Rok później Strawiński zaprezentował
Szymanowskiemu w Londynie swoje Wesele
. Wreszcie kontakt ze słynnymi
baletami rosyjskimi Siergieja Diagilewa ostatecznie pobudził Szymanowskiego
do działania i w roku 1922 kompozytor zbierał już w Zakopanem pierwsze
materiały do swojego baletu.
W 1923 roku odbyło się wesele zaprzyjaźnionej z Szymanowskim góralki -
Heleny Gąsienicy-Roj z Jerzym M. Rytardem. Szymanowski pełnił tam
obowiązki drużby, m.in. zapraszał gości na wesele w wigilię ślubu, co
związane było z rytualnym piciem wódki u każdego zapraszanego.... Na weselu Rytardów pomysł baletu wykrystalizował się ostatecznie.
Scenariuszem zajęli się Rytardowie, opisując szczegółowy plan
kompozytora. Praca nad Harnasiami
trwała osiem lat.
"Ta niewielka, choć smukła partycja, licząca w wyciągu fortepianowym
zaledwie 86 stron, mknącym ponadto w przeważnie szybkim tempie, jest
naładowana szczelnie tak bardzo skondensowaną i rzeczową treścią o tak przejmującym i porywającym wyrazie, zrodzonym z płomiennej fantazji i nastrojowo-malowniczego słyszenia i widzenia piękna Podhala i Tatr, że nawet najchłonniejszy umysł muzyczny musi słuchać tej muzyki z zapartym
oddechem. Tu nie ma czasu na żadne refleksje i spoczynki w emocji' –
napisał wybitny muzykolog Adolf Chybiński w dziele Karol Szymanowski a Podhale
wydanym w 1958.
Sylwetki dyrygenta i choreografów
Kazimierz Kord
Słynny dyrygent polski, urodzony 18 listopada 1930 r. w Podgórzu. Ukończył Liceum Muzyczne w Katowicach w klasie fortepianu, studiował grę na fortepianie u Władimira Nilsena w konserwatorium w Leningradzie, a także dyrygenturę pod kierunkiem Artura Malawskiego i Witolda Krzemieńskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W latach 1969-1973 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach. Od 1977 do 2001 r. zajmował stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego Filharmonii Narodowej w Warszawie.
Inicjator Forum Lutosławskiego
– cyklów koncertów połączonych z prezentacją sztuk plastycznych oraz forum dyskusyjnym.
Kazimierz Kord jest laureatem licznych nagród artystycznych, m.in. Nagrody
Krytyki podczas Biennale Muzycznego w Berlinie (1971), Złotego Orfeusza
podczas Festiwalu Warszawska Jesień
(1972), Conductor of the Year w Monachium (1972).
W 1976 otrzymał od Ministra Spraw Zagranicznych dyplom uznania za wybitne zasługi w propagowaniu polskiej muzyki za granicą, zaś w 1977 został laureatem Nagrody I stopnia Ministra Kultury i Sztuki.
Jacek Przybyłowicz
Jest absolwentem Państwowej Szkoły Baletowej i Akademii Muzycznej w Warszawie. W latach 1987-91 był tancerzem Teatru Wielkiego. W 1991 roku
wyjechał za granicę, współpracując m.in. z izraelskimi zespołami tańca
współczesnego Kibbutz Contemporary Dance Company oraz Batsheva Dance
Company. Powrócił do kraju w 2003 roku na zaproszenie Polskiego Teatru
Tańca w Poznaniu, gdzie zrealizował swój balet Naszyjnik gołębicy
, a w rok później kolejną pracę Barocco
, powstałą specjalnie na zamówienie
prestiżowego festiwalu tańca współczesnego Biennale de la Danse w Lyonie.
Dla Teatru Wielkiego - Opery Narodowej przygotował dwa balety - Kilka
krótkich sekwencji
(luty 2005) oraz "Alpha Kryonia Xe" (kwiecień 2006).
Był stypendystą Ministra Kultury.
Ewa Wycichowska
Tancerka, choreograf, pedagog. Ukończyła Państwową Szkołę Baletową w Poznaniu i Akademię Muzyczną w Warszawie. Studiowała taniec modern w L'Academie de la Danse w Paryżu u Yuriko i Petera Goosa. Była primabaleriną Teatru Wielkiego w Łodzi. Jest członkiem Międzynarodowej Rady Tańca działającej pod patronatem UNESCO.
Od 1988 roku dyrektor naczelny i artystyczny Polskiego Teatru Tańca - Baletu Poznańskiego. Wielokrotnie zasiadała w jury krajowych i międzynarodowych konkursów baletowych. Jest laureatką Nagrody Młodych im. Wyspiańskiego I stopnia, Medalu 200-lecia Baletu Polskiego, Medalu Wacława Niżyńskiego, Fringe Firsts Special Award w Edynburgu oraz Nagrody ZASP za wybitną twórczość choreograficzną.
W Teatrze Wielkim – Operze Narodowej Ewa Wycichowska przygotowała
choreografię Stabat Mater
Szymanowskiego, baletu składającego się na wieczór Szymanowski i taniec
(październik 2006).
Emil Wesołowski
Tancerz, choreograf, pedagog. Ukończył Państwową Szkołę Baletową w Poznaniu. W 1976 r. został pierwszym solistą Polskiego Teatru Tańca, zaś sześć lat później objął funkcję kierownika baletu w warszawskim Teatrze Wielkim. Wykonywał tu trzy bardzo charakterystyczne role: Złą Wróżkę Carabosse w "Śpiącej królewnie" Gusiewa, Wdowę Simone w "Córce źle strzeżonej" Ashtona i Przełożoną w "Balu kadetów" Lichine'a.
Emil Wesołowski przygotował także choreografię do wszystkich produkcji operowych, reżyserowanych przez Mariusza Trelińskiego: Madame Butterfly, Król Roger, Otello, Don Giovanni, Oniegin, Andrea Chenier, Dama Pikowa
W uznaniu swojego dorobku, we wrześniu 1992 r. Emil Wesołowski otrzymał tytuł głównego choreografa, a w lipcu 1995 r. został dyrektorem Baletu Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie. Funkcję te sprawował do końca maja 2006 r.
XXV
6 kwietnia 2025 - 19:00jest więcej terminów
Odessa Club
Kolejowa 8/10 Warszawajest więcej miejsc
26 955teatr
Komediowy i familijny pokaz iluzji. Iluzjonista Kacper Kulik
6 kwietnia 2025 - 12:00
Scena Zacisze
Ul. Młodzieńcza 44 Warszawa
9 642teatr
GOŚCIE W POLSKIM: Leopold
6 kwietnia 2025 - 17:00
Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana
Karasia 2 Warszawa
3 869teatr
Łydka Grubasa (PL) + Dirty Shirt (ROM) + Helenine Oci (SVK)
6 kwietnia 2025 - 20:00
Klub PROXIMA
ul. Żwirki i Wigury 99a Warszawa
24 666teatr
Pułapka - reż. Cezary Żak
6 kwietnia 2025 - 15:30
Scena Relax
Złota 8 Warszawa
46 990teatr
Wystawa pająków - ZooEgzotyka
6 kwietnia 2025 - 10:00jest więcej terminów
OSiR Praga-Południe: Hala Sportowa Siennicka
Siennicka 40B Warszawa
66 447teatr
Cztery Pory Miłowania w pełnym programie koncertowym
6 kwietnia 2025 - 17:00jest więcej terminów
Dom Kultury Świt
ul. Wysockiego 11 Warszawa
504 885teatr
Koncert
6 kwietnia 2025 - 18:00
Klub Mechanik
ul. Narbutta 87 Warszawa
319 504teatr
Kameralne wydanie opery "La Traviata"
5 kwietnia 2025 - 18:00
Pałac Staszica - Sala Lustrzana
ul. Nowy Świat 72 Warszawa
20 266teatr
Spektakl inicjatywy producenckiej INEXKULT - "Koniec półświni"
5 kwietnia 2025 - 17:00
Teatr Komuna Warszawa
Ul. Emilii Plater 31 Warszawa
4 359teatr
Hunter - Trasa XXXX
5 kwietnia 2025 - 20:30
Klub Progresja
ul. Fort Wola 22 Warszawa
7 653teatr
Kameralne wydanie opery "La Traviata"
5 kwietnia 2025 - 18:00
Pałac Staszica - Sala Lustrzana
ul. Nowy Świat 72 Warszawa
46 514teatr
Duet solistów z Opera da Camera di Roma
5 kwietnia 2025 - 16:00
Pałac Staszica - Sala Lustrzana
ul. Nowy Świat 72 Warszawa
46 768teatr
Farben Lehre, Zenek Kupatasa, The Bill i inni
5 kwietnia 2025 - 17:00
Klub PROXIMA
ul. Żwirki i Wigury 99a Warszawa
124 863teatr
Freddie Mercury rock-operowo
5 kwietnia 2025 - 20:00jest więcej terminów
Pałac Staszica - Sala Lustrzana
ul. Nowy Świat 72 Warszawa
87 847teatr
Poczuj energię muzyki etnicznej
5 kwietnia 2025 - 19:30jest więcej terminów
Kino Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
82 926teatr
ABBA I INNI symfonicznie
5 kwietnia 2025 - 18:00jest więcej terminów
Teatr Palladium - układ koncertowy
ul. Złota 9 Warszawajest więcej miejsc
390 749teatr