SARAH KANE

W 1997 roku 25-letnia Brytyjka Sarah Kane, absolwentka Wydziału Dramatu Uniwersytetu w Bristol oraz seminarium magisterskiego pisania sztuk dramatycznych Uniwersytetu w Birmingham, pisze swój trzeci dramat Cleansed (Oczyszczeni). Oczyszczeni wywołują emocje podobnie do tych, jakie towarzyszyły poprzednim sztukom Kane – Blasted i Phaedra’s Love. Wszystkie teksty Kane uznane zostają za skandalizujące i drastyczne. Krytycy wpisują ich autorkę w grupę współczesnych autorów nazywanych nowymi brutalistami, czy bardziej ironicznie Cool Britania. Rzeczywiście, pod względem kontrowersyjności stylu i formy twórczość Kane dobrze mieści się w tym nurcie. To, co wyraźnie odróżnia utwory Kane od tekstów jej angielskich, a później także niemieckich kolegów, jest skupieniem uwagi na zaniku uczuć i międzyludzkich relacji, niezbędnych dla zbudowania poczucia własnej tożsamości. Inny jest też koniec opowiadanych przez Kane historii - jej bohaterowie, czy też raczej - strzępy ludzkich ciał - zawsze przechodzą przez piekło po cień nadziei. Trzeba zejść w wyobraźni do samego piekła po to, by uniknąć niebezpieczeństwa, że w rzeczywistości właśnie tam się kończy - mówiła Kane jednemu z niemieckich dziennikarzy. Zajmująca się współczesnym dramatem Małgorzata Sugiera tak pisze o twórczości Sarah Kane: Głębokie i ciemne są przepaście, w jakie Kane każe spojrzeć. Lecz przecież tym, którzy nie odwrócą wzroku, równoważy je rozbłyskiem jasnego światła - utopijnej nadziei. Nawet jeśli ona tego nie przeżyła. Oczyszczeni opowiadają o dwóch skrajnych uczuciach - rozpaczy i głębokiej wierze w sens miłości. Idealizm tej sztuki opiera się na przekonaniu, że miłość jest jedyną nadzieją w świecie zła. Wstrząsające, drastyczne sceny nie przeczą temu, że jest to love story. Tylko bowiem w ekstremalny sposób daje się pisać o ekstremalnych uczuciach.

Sarah Kane opowiada o świecie, w którym człowiekowi wszystko wolno. Kiedy wszystko wolno, to na końcu jest śmierć. Zadana innym albo samemu sobie. Sarah Kane zabiła siebie z taką samą bezwzględnością, z jaką traktowała bohaterów swojego teatru. Życie i teatr Sary Kane przypominają, że trzeba chronić człowieka przed nim samym. Można to powiedzieć prościej. Sarah Kane uczy nas, dlaczego potrzebny jest Bóg. Hanna Krall