Jubileusz 60-lecia Teatru Groteska

Teatr lalek, wciąż jeszcze dla wielu przeciętnych odbiorców sztuki, to mądra i wartościowa rozrywka dla dzieci. Poszukiwania artystów XX wieku przyczyniły się do zupełnie odmiennego traktowania tej dziedziny sztuki. Teatr lalkowy ze swoim całym inwentarzem (kukłami, marionetkami, lalkami jawajskimi) i eksperymentami, znacznie poszerzył krąg swoich odbiorców. Stał się również miejscem, w którym dorośli mogą odnaleźć to, co nie dane jest jeszcze odczytać czy zrozumieć dzieciom.

Groteska 60-letnią działalności potwierdza ową ewolucję, przede wszystkim poprzez dobór repertuaru i eksperymenty plastyczne. Zajmuje odrębne i niepodważalne miejsce na mapie teatralnej Krakowa, co więcej w gronie polskiego lalkarstwa wypracowała swój niepowtarzalny styl.

Kolejni dyrektorzy tej sceny: Władysław Jarema (1945- 46 oraz 1948 – 49), Henryk Ryl (1946 – 48), Zofia Jaremowa (1949-75), Freda Leniewicz (1975 - 1990), Jan Polewka (1990 – 1998), obecnie Adolf Weltschek – odcisnęli na niej znamię swoich artystycznych osobowości.

Wystawą Wspomnień czar chcieliśmy jednak powrócić do lat najbardziej nam odległych – do pierwszych, inaugurujących działalność Groteski, do teatru Zofii i Władysława Jaremów. Projektami lalek i scenografii, a także samymi lalki, dokumentacją fotograficzną chcieliśmy przywołać, niczym klisze pamięci, widowiska, które przeszło 50 lat temu zeszły z afisza.

Serdecznie dziękujemy Pani Zofii Jaremowej, która prócz nieocenionej wiedzy, udostępniła swoje prywatne zdjęcia. Na wystawie zobaczyć można również lalki (pochodzące ze zbiorów prywatnych Pani Zofii), które wykonała do spektaklu Cudowna lampa Aladyna (1948 r.) wg autorskiego projektu oraz lalkę ze spektaklu Janko Muzykant (1969r.) wg projektu K. Mikulskiego.

Niezapomniany Cyrk Tarabumba (premiera 09.06.1945r.), Kolorowe piosenki (1946), Złota rybka (1947), Cudowna lampa Aladyna (1948), Nowe szaty króla (1951), Igraszki z diabłem (1952), Konik Garbusek (1953), Latarnia (1954) – to tylko kilka tytułów z wielu premier pierwszego dziesięciolecia Groteski.

Inscenizacje dzieł B. Brechta, A. Bursy, K. I. Gałczyńskiego, A. Jarry’ego, S. Lema, S. Mrożka, A.M. Swinarskiego, J.I. Sztaudyngera, T. Różewicza. Dzisiaj to już klasyka. Wtedy – w latach 50-tych i 60-tych – realizacje odważne, potwierdzające wolę eksperymentu i godną podziwu konsekwencję w nie poddawaniu się ówczesnym tendencjom repertuarowym.

Oprawa plastyczna wykonana przez sławy polskiej scenografii: A. Bunscha, K. Mikulskiego L. Minticz - Skarżyńską, J. Skarżyńskiego, A. Stopkę.

Chyba warto – w atmosferze 60-lecia Teatru – zadumać się na chwilę... A czar tych wspomnień zachować do kolejnego jubileuszu Groteski...

Dominika Jamrozy

W wystawie wykorzystano – obok zachowanych teatraliów –zdjęcia autorstwa: J. Frąckiewicza, J. Wolskiego, J. Szmuca i W. Plewińskiego oraz ze zbiorów prywatnych Z. Jaremowej i archiwum teatralnego.