SOPHIE SCHOLL – OSTATNIE DNI

Reżyseria: Marc Rothemund

MŁODE KINO NIEMIECKIE

9. przegląd filmowy najlepsze filmy dekady 1995 - 2005

Przeglądy młodego kina niemieckiego organizowane przez Goethe-Institut w Warszawie we współpracy z Filmoteką Narodową mają swoją kilkuletnią tradycję. Co roku prezentowane są najnowsze produkcje niemieckie, wybrane z programu Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Berlinale. W tym roku w marcu odbędzie się 9. przegląd z tego cyklu, który z racji obecnie obchodzonego Roku Polsko-Niemieckiego 2005/2006 będzie miał wyjątkowy charakter. Tym razem przegląd pokaże nie tylko najnowsze filmy z ubiegłorocznego Festiwalu w Berlinie, ale podsumuje także kondycję niemieckiej kinematografii z okresu ostatniej dekady. Pokazanych zostanie dwadzieścia najlepszych filmów, zdobywców Oscarów, berlińskich Złotych Niedźwiedzi, Europejskiej Nagrody Filmowej lub Niemieckiej Nagrody Filmowej.

Część filmów zostanie pokazana po raz pierwszy w Polsce, niektóre obrazy są znane, ponieważ trafiły na ekrany dzięki polskim dystrybutorom. Przegląd przedstawia czołówkę nowej generacji niemieckich twórców filmowych: m.in. Caroline Link, Toma Tykwera, Christiana Petzolda, Hansa Christiana Schmida, Fatih Akina i wielu innych. Wyjątkowy program przeglądu daje polskiemu widzowi znakomitą możliwość wniknięcia w klimat współczesnego kina niemieckiego, będącego na dobrej drodze, by konkurować z francuskim czy angielskim. Przegląd został przygotowany we współpracy z Goethe-Zentrum Lublin/Dethloff Deutschschule/Partner Goethe-Institut.

SOPHIE SCHOLL – OSTATNIE DNI Sophie Scholl - Die letzten Tage, Niemcy 2005, 117 min.

Reżyseria: Marc Rothemund Scenariusz: Fred Breinersdorfer Zdjęcia: Martin Langer Muzyka: Reinhold Heil, Johnny Klimek Montaż: Hans Funck Scenografia: Jana Karen Brey Kostiumy: Natascha Curtius-Noss Dżwięk: Daniel Dietenberger, Alexander Saal Producenci: Fred Breinersdorfer, Sven Burgemeister, Christoph Müller, Marc Rothemund

Występują: Julia Jentsch (Sophie Magdalena Scholl), Fabian Hinrichs (Hans Scholl), Gerald Alexander Held (Robert Mohr), Johanna Gastdorf (Else Gebel), André Hennicke (sędzia dr Roland Freisler), Florian Stetter (Christoph Probst), Johannes Suhm (Alexander Schmorell), Maximilian Brückner (Willi Graf), Jörg Hube (Robert Scholl), Petra Kelling (Magdalena Scholl), Franz Staber (Werner Scholl), Lilli Jung (Gisela Schertling

Nagrody i wyróżnienia:

• Oscary 2006: nominacja dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego; _ MFF Berlinale 2005: Srebrny Niedźwiedź dla najlepszej aktorki Julii Jentsch oraz najlepszego reżysera Marka Rothemunda, Nagroda Jury Ekumenicznego, nominacja do Złotego Niedźwiedzia; _ Bawarskie Nagrody Filmowe 2006: nagroda dla producentów; _ Europejskie Nagrody Filmowe 2005: Felix dla najlepszej aktorki Julii Jentsch, Nagroda Publiczności w kategoriach: najlepsza aktorka, najlepszy reżyser; _ Niemieckie Nagrody Filmowe: Złota Lola dla najlepszej aktorki Julii Jentsch oraz Srebrna Lola dla najlepszego filmu, Nagroda Publiczności dla najlepszego niemieckiego filmu roku, nominacje do Złotej Loli za zdjęcia, scenariusz i dla najlepszego filmu.

Sophie Scholl oraz jej brat Hans w czasie wojny należeli do tych nielicznych, którzy dostrzegli bezsens krwawej rzezi rozpętanej przez Hitlera i mieli odwagę wystąpić przeciw reżimowi w imię chrześcijańskich i humanistycznych wartości.

Broniąc tych wartości zapłacili najwyższą cenę, zostali męczennikami antyhitlerowskiego ruchu oporu. Schollowie aktywnie działali w studenckiej grupie résistance Biała Róża, jej członkowie drukowali nielegalne ulotki, które wysyłali pocztą, zostawiali w budkach telefonicznych lub innych miejscach publicznych. Historia Białej Róży jako jedna z najpiękniejszych kart historii Niemiec doczekała się już wcześniej dwóch ekranizacji. Lena Stolze zagrała Sophie Scholl w 1983 r. w obu produkcjach – pierwszej 'Die weiße Rose' w reżyserii Michaela Verhoevena (nominacja do Oskara w kategorii najlepszy film zagraniczny) i drugiej, p.t. Fünf letzte Tage w reżyserii Percy’ego Adlona. Film Rothemunda opowiada o ostatniej akcji rodzeństwa Schollów - rozprowadzaniu ulotek na uniwersytecie w Monachium 18 lutego 1943 r. i jej tragicznych skutkach. Rodzeństwo przyłapane przez woźnego Jakoba Schmida, członka SA, po kilkugodzinnym przesłuchaniu przez syndyka uniwersyteckiego i rektora, zostało wraz z Christophem Probstem, innym członkiem Białej Róży, zadenuncjowane Gestapo i aresztowane.

Najbardziej przejmujące sceny filmu to te pokazujące przesłuchanie Sophie Scholl prowadzone przez gestapowca Roberta Mohra (dialogi tej dwójki napisane przez Freda Breinersdorfa zostały oparte na listach i dziennikach Sophie Scholl oraz oryginalnych protokołach z przesłuchania).

Mohr, policjant z prowincji, parweniusz, który tylko Hitlerowi zawdzięczał możliwość awansu i większy prestiż społeczny, i dlatego bezkrytycznie wyznawał nazistowską ideologię, początkowo czuje się bardzo pewnie w swojej roli, przekonany, że szybko uda mu się złamać dziewczynę i śledztwo będzie zakończone, jak tyle innych przedtem.

Tymczasem siła ducha Sophie i jej przekonanie o wyższości własnych przekonań poraża go do tego stopnia, że proponuje jej zmianę treści zeznań na bardziej korzystne. Nieugięta dziewczyna nie poddaje się jednak, woli umrzeć niż wyrzec się swoich ideałów. Cztery dni później, 22 lutego, została skazana na karę śmierci przez Volksgerichtshof w Monachium, obradujący pod przewodnictwem przybyłego z Berlina sędziego Rolanda Kreislera, cieszącego się wyjątkowo złą opinią.

Przesłuchania przez sądem i końcowe przemówienia oskarżonych to również mocne punkty tego filmu. Sugestywnie budowana i narastająca groza stronniczego sądu, w którym jedyną publiczność stanowią wehrmachtowscy notable, a z drugiej strony lęk i odwaga oskarżonych - wszystko to silnie oddziałuje na widza i pozostaje w pamięci. Film urzeka nie tylko dramaturgią i lapidarnością użytych środków, lecz także autentycznością, tym bardziej, że nakręcono go na podstawie oryginalnych protokołów przesłuchań, które do czasu upadku muru berlińskiego znajdowały się w archiwach Stasi i zostały udostępnione historykom dopiero w 1990 r.

Film pokazuje jak w Trzeciej Rzeszy traktowano Niemców, którzy myśleli inaczej niż nakazywała oficjalna ideologia.

MARC ROTHEMUND, ur. w 1968 r. Reżyser i scenarzysta, aktor. Rothemund zaczynał karierę zawodową jako asystent Helmuta Dietla (przy Rossinim), Bernda Eichingera (przy 'Das Mädchen Rosemarie'), Dominika Grafa (przy Sperling) oraz Gerarda Corbiau (przy Farinellim). W 1998 r. otrzymał Bawarską Nagrodę Filmową dla najlepszego młodego reżysera za swoją pierwszą fabułę 'Das Merkwürdige Verhalten geschlechtsreifer Großstädter zur Paarungszeit'. Marc Rothemund już od wielu lat współpracuje ze scenarzystą Fredem Breinersdorferem, tak było również przy Sophie Scholl. Ta owocna współpraca trwa od 1997 r., kiedy obaj pracowali nad dwoma odcinkami serialu dla ZDF Anwalt Abel (za oba dostali nagrodę Telestar), a prawdziwym przełomem okazał się film telewizyjny Die Hoffnung stirbt zuletzt (2002), nagrodzony m.in. Złotą Kamerę dla najlepszego niemieckiego filmu telewizyjnego oraz Nagrodę Adolfa Grimme’a. Sophie Scholl – Ostatnie dni ma szansę odnieść sukces nie tylko wśród niemieckiej publiczności, ale i w skali międzynarodowej. Film zyskał nominację do Oscara.

FILMOGRAFIA REŻYSERA _ Sophie Scholl – ostatnie dni (2005) _ Das Duo - Der Liebhaber (2003) (TV) _ Die Hoffnung stirbt zuletzt (2002) (TV) _ Harte Jungs (2000) * Das Merkwürdige Verhalten geschlechtsreifer Großstädter zur Paarungszeit (1998) _ Anwalt Abel - Todesurteil für eine Dirne (1998) (TV) _ Anwalt Abel - Die Spur des Mädchenmörders (1998) (TV)