TERRA X [- ∞]. ARCHIWUM PRZYSZŁOŚCI

Wszystko zaczęło się w 1973 roku, z dala od wielkich centrów, daleko od bogatych państw Zachodu. Miejscem akcji był prowincjonalny Wrocław, w którym architekt, urbanista i teoretyk architektury, Stefan Müller, z przerażeniem zaczytywał się w polskim wydaniu opracowanego na zlecenie elitarnego Klubu Rzymskiego raporcie. Wnioski skomplikowanych analiz przyrostu konsumpcji wobec wzrostu liczby mieszkańców Ziemi oraz wyczerpujących się zasobów naturalnych spisane w Granicach wzrostu wskazywały jasno, że cywilizacja w obecnej formie dąży do pewnej samozagłady...

W tym samym roku Müller zaczął tworzyć Terrę-X – rewolucyjną koncepcję budowy nowego, totalnego świata. Scenariusz opracowany przez Müllera zakładał, że powinniśmy Ziemię opuścić. Przynajmniej częściowo - wynosząc Strefę życia między chmury, na otaczającą planetę, wielofunkcyjną kratownicę. Natomiast na globie, odwiedzanym przez człowieka jedynie w poszukiwaniu relaksu, ponownie prym miała wieść przyroda.

Koncept, w którego realizację wierzył do końca życia, Müllerowi jednak nie wystarczał. Widział go jako jeden z głosów w ogólnoświatowej dyskusji na temat przyszłości architektury, urbanistyki i relacji człowieka z otaczającym go światem. Zamiast otaczającej planetę kratownicy stworzył w 1975 roku realną Terrę – cykl wystaw i dyskusji, będących nowatorską platformą wymiany myśli o przyszłości ziemskiej cywilizacji. Wystawy w założeniu prezentować miały przejawy tzw. architektury intencjonalnej z całego świata. Intencjonalność była tu kluczem — miały być to wizje, a nie gotowe do realizacji projekty. Ostatecznie odbyły się dwie międzynarodowe wystawy: Terra 1 w 1975 roku oraz Terra 2 w 1981, obie prezentowane w Muzeum Architektury we Wrocławiu. Wspólnie wzięło w nich udział prawie dwustu twórców z całego świata

Sporządzona u progu lat 70. posępna prognoza, wieszcząca Ziemi ekologiczną katastrofę w okolicy roku 2030, została wielokrotnie potwierdzona. Do momentu bez odwrotu została nam zatem nieco ponad dekada. Nic więc dziwnego, że właśnie teraz, ze znacznej części współczesnych projektów, można wyczytać podobny niepokój, niezgodę na status quo i potrzebę zmiany kursu. Chociażby w mikroskali, o kilka stopni.

Wystawa „Terra X - ∞. Archiwum przyszłości” prezentuje dziesięć propozycji, wybranych z archiwum Terry 1 (1975), oraz tych opracowanych zupełnie współcześnie, przez architektów i artystów działających w ramach europejskiego programu Future Architecture Platform. Zestawione ze sobą opowiadają historię myślenia o przyszłości i możliwych (lub zupełnie niemożliwych) scenariuszach budowania wizji jutra, w których radykalizm konceptualnych eksperymentów, projektowanie na nowo miejskich struktur i całych systemów społecznych przenika się z potrzebą powrotu do źródeł, czerpania wprost z inteligencji natury, a także koniecznością przepisywania przeszłości i uzupełnienia archiwów o głosy do tej pory pomijane.

Uczestniczki i uczestnicy: Terra (1975): Stefan Müller Rem Koolhaas, Elia Zenghelis, Madelon Vriesendorp, Zoe Zenghelis Natalia LL Anna Szkurat- Wojno Superstudio

Future Architecture Platform (2019): Daniela Arias Laurino Volodymyr Babii Ayfer Idil Kemaloglu Traumnovelle Anna Maria Fink

aranżacja wystawy Robert Kuśmirowski

identyfikacja wizualna Feliks Marciniak

kuratorzy Małgorzata Devosges-Cuber Michał Duda

Wystawa powstała w ramach programu Future Architecture Platform.